چنانچه دتکتورها را سلول عصبی و سیمها و کابلها را رشته های عصبی بنامیم، می توانیم تابلوی کنترل مرکزی را مغز سیستم اعلام حریق محسوب داریم. تابلوی کنترل مرکزی ضمن پایش کلیهی ورودیها، کلیهی سیستمهای خروجی را نیز کنترل می کند و در عین حال توان الکتریکی کلیهی بخش ها از طریق همین تابلو تامین می شود.
منبع تغذیهی اصلی تابلوهای کنترل از نوع AC و منبع تغذیهی ثانویهی آنها از نوع DC است. انواع دتکتورها و شستی های اعلام حریق، تجهیزات ورودی تابلوی کنترل محسوب می شوند و آژیرها، چراغ های شنیداری و انواع تجهیزات عملکننده ی دیگر مانند رله های فراخوان آسانسور، بازکن درهای اضطراری و دمپرهای حریق از جمله تجهیزات خروجی محسوب می شوند. اطلاعات مربوط به وضعیت اماکن مختلف از طریق تجهیزات ورودی جهت پردازش و فعال نمودن تجهیزات خروجی در اختیار تابلوی کنترل مرکزی قرار می گیرد.
از نظر ظرفیت پانلها را با زون تقسیم بندی می کنند که معمولا به صورت 2، 4، 8، 16، 24 و 32 زون ارائه می شوند. در بعضی از پانلها میتوان با اضافه کردن کارتهای الکترونیکی (EXTENTION CARD) تعداد زون ها را افزایش داد. در سیستم اعلام حریق نحوه ی ارتباط دتکتورها با پانل مرکزی به این صورت است که در مواقع بروز حریق، تحریک دتکتور یا فشار دادن شستی اعلام حریق باعث ایجاد یک اتصال کوتاه نسبی در مدار می شود و جریان مدار افزایش می یابد.(نه به حدی که به عنوان اتصال کوتاه کامل شناخته شود و باعث اعلام خطا شود.) در نتیجه مرکز کنترل اعلام حریق می نماید. مرکز کنترل از طریق مدار الکترونیکی بعد از تشخیص حریق رله های مربوطه را وصل کرده و آژیرها و چراغ های اعلام خطر را به کار می اندازد.
انتخاب تابلوی کنترل مرکزی اعلام حریق تابعی است از اندازه ی ساختمان، کاربری، تعداد مناطق و تجهیزات مورد نیاز ورودی و خروجی اعلام حریق. براین اساس و بر پایه ی نوع سیستم طراحی شده می توان از انواع تابلوهای کنترل مرکزی متعارف، آدرس پذیر و یا هوشمند استفاده کرد.
سیستم های اعلام حریق به سه نوع کلی تقسیم بندی می شوند:
- سیستم های بدون سیم
- سیستم های متعارف (کانونشنال)
- سیستم های آدرس پذیر
سیستم های (دو سیمه و چهار سیمه) متعارف و آدرس پذیر بیشترین کاربرد را در حوزه ساختمانی و صنعتی دارا می باشند و شناخت و استفاده درست آنها از اهمیت به سزایی برخوردار است.
1)سیستم متعارف یا کانونشنال (conventional fire alarm system)
بیشتر برای محیط های کوچکتر و کم اهمیت تر به کار می رود و بسته به فضای مورد نظر و مقدار بودجه در نظر گرفته و نیز مقدار احساس نیاز کاربر در محیط و کارفرما، از برندهای مختلفی استفاده می شود این سیستم به چندین زون مختلف تقسیم می شود یعنی هر بخشی از مکان مورد نظر را یک زون در نظر گرفته و زمانی که حادثه ای رخ می دهد تنها آلارم ها و هشدارهای همان محیط خاص اعلام و به صدا در می آیند مثلا برای یک ساختمان چند طبقه می توان هر طبقه را یک زون در نظر گرفت و نیزشستی های راه پله های تمامی طبقات را نیز یک زون در نظر گرفت البته بایستی تمام این اقدامات را با رعایت استاندارهای بین المللی و نیز استانداردهای اعلام شده از طرف آتشنشانی انجام داد مثلا بایستی با رعایت حداکثر مساحت مورد نظر هر زون، نهایت فاصله تا پنل مرکزی اعلام حریق، طول ماکزیمم سیم کشی و تعدات تجهیزات قرار گرفته در یک زون و نیز نوع کاربری سازه و . . . این مسائل بایستی در طراحی در نظر گرفته شود.
2) سیستم های آدرس پذیر (addressable fire alarm system)
بیشترین کاربرد در حال حاضر را دارا می باشد و برندهای بسیاری در جهان در حال ارائه این سیستم ها می باشند و البته بیشتر این شرکت ها توانایی ارائه کامل یک سیستم را ندارند و بیشتر قطعه ساز و تولید کننده تجهیزات محسوب می شوند بخاطر همین است که اکثر برندهای موجود در بازار با استفاده از چند برند دیگر توانایی ارائه یک سیستم را مهیا می کنند این کار مزایایی نیز دارد به طوری که باعث ایجاد رقابت بین تولید کنندگان می کند، با نبود و کمبود یک برند در بازار توانایی بکار بردن برندهای جایگزین مهیا است بخاطر همین تمامی این برندها از پروتکل باز بهره می برند و معایب آن در کیفیت پایین تر (در حالت کلی) آنها بخاطر رقابت و نیز امکان سواستفاده و ساخت مشابه و کپی سازی آنهاست که در بازار می تواند یک تجهیز از یک برند را با قیمت های متفاوتی مشاهده نمود حتی برندهای غیراصل را می توان تا یک‌چهارم یا کمتر از قیمت واقعی خریداری نمود بدین دلیل است که بایستی در خرید این تجهیزات دقت لازم را بکار بگیریم و چون اکثرا به راحتی قابل تشخیص نیست بهتر است از خرید بازاری و مغازه ای و به شیوه سوپرمارکتی پرهیز نمود و بیشتر از شرکتهایی خرید نماییم که دارای سابقه زیادی در این زمینه و مهمتر اینکه تنها واردکننده و فروشنده این تجیهزات نمی باشند و دارای کادر طراحی، نصب، راه اندازی و خدمات پس از فروش هستند چون اغلب این شرکتها چون در قبال تجهیزی که می فروشند [به صورت سیستم] و نیز خودشان مسئولیت راه اندازی و نصب و خدمات پس از فروش را دارند و نیز قاعدتا خواستار ادامه همکاری با مشتریان هستند از بکار بردن تجیهزات تقلبی اجتناب می کنند ونیز چون خود وارد کننده هستند به سمت خرید با کیفیت تمایل بیشتری دارند.
3) سیستم ها بدون سیم یا هوشمند (intelligent fire alarm system)
این سیستم ها نیز برای مکانهایی که امکان بکار گیری کابل فراهم نمی باشد و تنها رابط از امواج الکترومغناطیسی در هوا با پنل مرکزی و .... می باشد. حتی از تجهیزاتی که نیازی به سیستم خاص و اعلام به پنل مرکزی ندارند مثلا با بکارگیری یک دتکتور موضعی مونوکسید کربن در منازل امکان استفاده از یک سیستم و خرید تجهیزات و پنل مرکزی نمی باشد و تنها با خرید یک دستگاه از این دتکتور که اکثرا با باطری کار می کنند باعث جلوگیری از خفگی و ... می شوند. البته دتکتورهای گازی قابل حمل (پرتابل) نیز یک نوع دیگر از تجهیزات بدون سیم می باشد که نیروی کار و کاربر مورد نظر در فضاهایی که امکان نشت گاز و گاز گرفتگی و انفجار و حتی خفگی به علت کمبود اکسیژن و نیز مکانهای سمی با حمل یک دستگاه از این دتکتورها می توان از احتمال تلفات جانی و نیز مالی به حداقل ممکن کاهش داد.