Fire Behavior

NFPA 1001

مقدمه

قبل از فراگيري روشها و تاکتيک هاي اطفاء حريق ، حائز اهميت است که فرايندهاي شيميايي و فيزيکي که باعث حرِيق ميشوندرا بشناسيم.

همچنين مهم است که رفتار حريق را در شرايط مختلف بدانيم و نحوه عملکرد آن را در شرايط مختلف بشناسيم.آتش يک فرايند پيچيده شيميايي است که در طي آن يک سري از مواد شيميايي به مواد ديگر تبديل ميشوند.و در اثر اين عمل انرژي بصورت نور و حرارت آزاد مي شود.آگاهي از رفتار آتش پايه و اساس تمامي قوانين آتش نشاني و روشهاي مقابله با آتش مي باشد.

و در اثر اين عمل انرژي بصورت نور و حرارت آزاد مي شود.آگاهي از رفتار آتش پايه و اساس تمامي قوانين آتش نشاني و روشهاي مقابله با آتش مي باشد.

Fuel
ماده سوختني

سوخت ماده اوليه اي که در آتش سوزي مصرف مي شود.هر ماده يا جسمي که سوخته مي شود در يکي از دسته هاي سوخت طبقه بندي مي شود.سوختها به سه دسته جامد , مايع و گاز دسته بندي            مي شوند. توانايي سوختن مواد بستگي به ترکيب و حالت فيزيکي آن (جامد, مايع و گاز)دارد.عوامل ديگر نظير نسبت سطح به جرم, تاثير زيادي بر سهولت اشتعال و نرخ احتراق براي ذرات يک سوخت دارد.وقتي   ماده اي گرم مي شود از حالت جامد به مايع و سپس به گاز يا بخار تغيير مي يابد .هنگاميکه آن را سرد کنند , تمايل به بازگشت به حالت اوليه خود را  دارد. زمانيکه مواد در معرض فشار قرار مي گيرند , از حالت گاز يا بخار به مايع تغيير حالت مي دهند و سپس به جامد تبديل مي شوند. در حقيقت واکنش انفعالي احتراق زماني اتفاق مي افتد که سوخت به حالت گاز يا بخار باشد. بعلاوه مولکولهاي سوخت ، بايد از ماده سوختني جامد يا مايع کاملا جدا شده باشند تا توانايي ترکيب شدن با اکسيژن موجود در هوا را داشته باشند.

Solids
 جامدات                                                                              

جامدات شکل مشخص (ثابتي) دارند.بيشتر مواد سوختني که قابل اشتعال هستند بحالت جامد مي باشند. در ساختار يک آتش سوزي, مصالح ساختمان و محتويات درون ساختمان بيشتر جامد هستند.

بعضي از خصوصيات جامدات شامل موارد ذيل مي باشند : 

1. جامدات توانايي مقاومت در برابر ضربه (ضربه پذير بودن) و برگشتن به شکل , اندازه و حالت قبلي خود را دارند.
2. بيشتر جامدات وقتي گرم شوند ، منبسط شده و در اثر سرما ، منقبض مي شوند.
3. بيشتر جامدات وقتي سرد شوند شکننده و وقتي گرم شوند , انعطاف پذير مي گردند.

زمانيکه يک سوخت جامد مي سوزد , در درون خود جامد يک واکنش احتراق واقعي اتفاق نمي افتد.ماده سوختني جامد وقتي حرارت دريافت مي کند , دمايش افزايش مي يابد و يک پروسه اي را بنام پيروليز طي مي کند و ملکولهاي منفرد در اتمسفر (هوا) آزاد ميکند.

Pyrolysis

پيروليز :

تجزیه شیمیایی یک ترکیب به یک یا چند ماده دیگر در اثر حرارت را Pyrolysis گویند. احتراق زماني اتفاق مي افتد که مولکولهاي اکسيژن موجود در هوا با ملکولهاي منفرد سوخت در سطح يا کمي بالاتر از سطح مواد جامد واکنش نمايد.نسبت سطح به جرم (STMR) فاکتور مهمي براي مواد سوختني جامد است.  (Surface to Mass Ratio Surface).چوب يکي از معموليترين مواد سوختني جامداست.يک قطعه بزرگ چوب , نظير يک کنده (تنه درخت)خواهد سوخت اما اشتعال آن خيلي راحت صورت نمي گيرد. نسبت سطح به جرم يک کنده خيلي کم است چون سطح مقطع خيلي کمي نسبت به جرم زيادش دارد. بنابراين مقدار زيادي انرژي گرمايي لازم دارد تا کنده گرم شود و مقدار کافي مولکول از خود آزاد کند تا بتواند آتش بگيرد.اگر يک کنده (تنه درخت) در ابعاد 4*2 بريده شود , STMR آن افزايش مي يابد.زيرا هر قطعه منفرد چوب سطح مقطع بيشتري در مقايسه با کل جرمش دارد.انرژي گرمايي کمتري نياز است تا قطعه 4*2 گرم شود و هرچه سطح مقطع بيشتر باشد ، مولکولهاي بيشتري از سوخت آزاد مي شوند . بنابراين يک قطعه چوب 4*2 راحت تر مشتعل مي شود و سريعتر از يک کنده درخت خواهد سوخت.اگر چوب به حالت خاک اره تبديل شود , STMR آن باز هم افزايش             مي يابد. جرم هر ذره خاک اره به تنهايي کم است و سطح خيلي زيادي در مقايسه با جرمش دارد . يک ذره خاک اره STMR بالايي دارد و انرژي کمتري نياز دارد تا مشتعل شود و خيلي سريع خواهد سوخت.تحت شرايط مناسب که سرعت سوختن خيلي زياد باشد ، انگار انفجار اتفاق مي افتد.

Liquids
مايعات

يک مايع شکل ثابتي ندارد و مي تواند به شکل ظرفي که در آن قرار مي گيرد دربيايد.بيشتر مايعات هنگام سرد شدن منقبض و در اثر گرم شدن منبسط مي شوند. بيشتر مايعات زمانيکه به اندازه کافي گرم شوند به گاز تبديل مي شوند.مايعات خيلي تراکم پذير نيستند .حجمشان با تغيير فشار به مقدار قابل ملاحظه اي تغيير نمي کند.بخاطر اين خصوصيات است که ما مي توانيم آب رابراي فواصل دور درون خطوط لوله فلزي يا لوله نواري بوسيله پمپ انتقال دهيم.سوختهاي مايع از نظر مطلوب بودن براي سوختن ، يک مرحله از جامدات نزديکتر هستند.عمل تبخير با گرم شدن مايع سوختني اتفاق مي افتد.مولکولهاي سوخت بحالت بخار (گاز)از سطح سوخت جدا مي شوند.سوخت تبخير شده مي تواند با اکسيژن مخلوط شود و به دنبال آن احتراق اتفاق افتد.آتش سوزي در يک مايع سوختني ، سطح آن را فرا مي گيرد .نسبت سطح به حجم (STVR) يک فاکتور مهم براي مايعات است .همانطور که STMR يک فاکتور مهم براي سوختهاي جامد بود.بنا براين هر چه مساحت سطح يک مايع افزايش يابد ، ملکولهاي بيشتري مي توانند تبخير شوند.بزرگتر بودن مساحت سطح يک مخزن ، احتراق را راحتتر مي نمايد و سوخت سريعتر مصرف مي گردد.

يک مايع شکل ثابتي ندارد و مي تواند به شکل ظرفي که در آن قرار مي گيرد دربيايد.بيشتر مايعات هنگام سرد شدن منقبض و در اثر گرم شدن منبسط مي شوند. بيشتر مايعات زمانيکه به اندازه کافي گرم شوند به گاز تبديل مي شوند.مايعات خيلي تراکم پذير نيستند .حجمشان با تغيير فشار به مقدار قابل ملاحظه اي تغيير نمي کند.بخاطر اين خصوصيات است که ما مي توانيم آب رابراي فواصل دور درون خطوط لوله فلزي يا لوله نواري بوسيله پمپ انتقال دهيم.سوختهاي مايع از نظر مطلوب بودن براي سوختن ، يک مرحله از جامدات نزديکتر هستند.

عمل تبخير با گرم شدن مايع سوختني اتفاق مي افتد.مولکولهاي سوخت بحالت بخار (گاز)از سطح سوخت جدا مي شوند.سوخت تبخير شده مي تواند با اکسيژن مخلوط شود و به دنبال آن احتراق اتفاق افتد. آتش سوزي در يک مايع سوختني ، سطح آن را فرا مي گيرد .نسبت سطح به حجم (STVR) يک فاکتور مهم براي مايعات است .همانطور که STMR يک فاکتور مهم براي سوختهاي جامد بود.بنا براين هر چه مساحت سطح يک مايع افزايش يابد ، ملکولهاي بيشتري مي توانند تبخير شوند.بزرگتر بودن مساحت سطح يک مخزن ، احتراق را راحتتر مي نمايد و سوخت سريعتر مصرف مي گردد.

Gases
گاز

گازها شکل و حجم ثابتي ندارند و براي يک مدت نامعلوم منبسط باقي مي مانند.گاز بيشترين سطح تماس را با هوا دارد.هوا يک مخلوط غير قابل رويت , بي بو و بي مزه است که اطراف زمين را فرا گرفته است.

هوا شامل تقريبا 21% اکسيژن و 78% نيتروژن با مقدار کمي گازهاي ديگر نظير دي اکسيد کربن است که 1%بقيه را تشکيل مي دهند.بعضي سوختها مانند پروپان و گاز طبيعي به شکل گاز هستند. در حالت گازي مولکولهاي اکسيژن و ملکولهاي سوخت به راحتي مي توانند با يکديگر مخلوط شوند و هر کدام بطور مستقيم با يکديگر تماس داشته باشند. سوختها بحالت گازي نياز به انرژي خيلي کمي براي اشتعال دارند , پس آنها اکنون در حالت مطلوبي براي احتراق هستند .فاکتور مهم براي سوختهاي گازي ,  نسبت سوخت به هوا (FTAR) در مخلوط مي باشد.

مخلوط سوخت و هوا بايد در يک دامنه (رنج) معيني باشند تا احتراق صورت گيرد.دامنه احتراق براي هر سوخت متفاوت مي باشد .اگر مخلوط ضعيف باشد (مقدار هوا زياد  و سوخت کافي نباشد ) نخواهد سوخت ، اگر مخلوط غني باشد (مقدار سوخت زياد و هوا کافي نباشد) نخواهد سوخت و  گازها شکل و حجم ثابتي ندارند و براي يک مدت نامعلوم منبسط باقي مي مانند.گاز بيشترين سطح تماس را با هوا دارد.هوا يک مخلوط غير قابل رويت , بي بو و بي مزه است که اطراف زمين را فرا گرفته است.

هوا شامل تقريبا 21% اکسيژن و 78% نيتروژن با مقدار کمي گازهاي ديگر نظير دي اکسيد کربن است که 1%بقيه را تشکيل مي دهند.بعضي سوختها مانند پروپان و گاز طبيعي به شکل گاز هستند.

در حالت گازي مولکولهاي اکسيژن و ملکولهاي سوخت به راحتي مي توانند با يکديگر مخلوط شوند و هر کدام بطور مستقيم با يکديگر تماس داشته باشند.

سوختها بحالت گازي نياز به انرژي خيلي کمي براي اشتعال دارند , پس آنها اکنون در حالت مطلوبي براي احتراق هستند .فاکتور مهم براي سوختهاي گازي ,  نسبت سوخت به هوا (FTAR) در مخلوط مي باشد. مخلوط سوخت و هوا بايد در يک دامنه (رنج) معيني باشند تا احتراق صورت گيرد.دامنه احتراق براي هر سوخت متفاوت مي باشد .اگر مخلوط ضعيف باشد (مقدار هوا زياد  و سوخت کافي نباشد ) نخواهد سوخت ، اگر مخلوط غني باشد (مقدار سوخت زياد و هوا کافي نباشد) نخواهد سوخت. 

Oxygen and Oxidizing Agents

  اکسيژن و اکسيد کننده ها

  براي آنکه احتراق اتفاق بيفتد ، لازم است اکسيژن با ماده سوختني ترکيب شود.ميزان اکسيژن لازم براي احتراق , بستگي به ترکيب شيميايي ماده سوختني جامد دارد.اگر مقدار اکسيژن کم باشد , ماده سوختني نخواهد سوخت .اگر مقدار زيادي اکسيژن براي يک سوخت جامد موجود باشد , مسلما سوخت جامد خيلي سريع  و با حرارت زياد سوخته مي شود.

يک عامل اکسيدکننده مي تواند بجاي اکسيژن در پروسه احتراق بکار رود.در يک واکنش شيميايي ، يک عامل اکسيد کننده رفتاري مشابه اکسيژن دارد.موادي که در گروه اکسيدکننده ها قرار مي گيرند ، احتراق مواد ديگر را تضمين و حمايت مي کنند حتي اگر اکسيژن وجود نداشته باشد.

• براي آنکه احتراق اتفاق بیافتد ، لازم است اکسیژن با ماده سوختنی ترکیب شود. میزان اکسیژن لازم براي احتراق , بستگی به ترکیب شیمیایی ماده سوختنی جامد دارد .اگر مقدار اکسیژن کم باشد , ماده سوختنی نخواهد سوخت .اگر مقدار زیادی اکسیژن براي یک سوخت جامد موجود باشد , مسلما سوخت جامد خیلی سریع و با حرارت زیاد سوخته می شود.
• یک عامل اکسید کننده می تواند بجاي اکسیژن در پروسه احتراق بکار رود. در یک واکنش شیمیایی ، یک عامل اکسید کننده رفتاري مشابه اکسیژن دارد. موادي که در گروه اکسید کننده ها قرار می گیردند ، احتراق مواد دیگر را تضمین و حمایت می کنند حتی اگر اکسیژن وجود نداشته باشد.

               

Heat
گرما                                                                         

مقداري انرژي گرمايي براي روشن کردن يک آتش مورد نياز است.پروسه احتراق حرارت بيشتري توليد ميکند.اگر سوخت بکار رفته بحالت جامد و يا مايع باشد ، مقداري حرارت نياز دارد تا سوخت را به مولکول تجزيه کند و به حالت گاز دربياورد ، قبل از آنکه ماده سوختني قابليت سوختن داشته باشد. بعلاوه مقداري گرما نيز مورد نياز است تا مولکولهاي گازي شکل سوخت به درجه حرارت اشتعال خود برسند.در اين نقطه است که واکنش بين مولکولهاي سوخت و مولکولهاي اکسيژن آغاز مي شود.به محض اينکه احتراق رخ دهد درجه حرارت انرژي گرمايي توليد شده افزايش مي يابد و پروسه خيلي سريع کامل مي شود.حرارت یکی از چندین صورت انرژي است.انرژي مورد نیاز جهت وقوع یک اشتعال می تواند از منابع مختلفی فراهم شود. صورتهاي دیگر انرژي عبارتند از : انرژي مکانیکی ، الکتریکی و انرژي شیمیایی که براحتی به گرما تبدیل می شوند.

 

Methods of Extinguishment

 روشهاي خاموش کردن

مثلث آتش و چهار وجهي آتش , شرايط لازم براي ايجاد يک آتش سوزي را بيان مي کنند.منظور ما از آتش نشان کسي است که بتواند آتش را بطور اصولي خاموش کند اگر چه راههاي متفاوتي براي خاموش کردن آتش وجود دارد ، همه آنها را مي توان در چهار روش اصلي خلاصه نمود.

• چهار روش اصلي اطفاء حريق عبارتند از :
• سرد کردن ماده سوختني
• راندن (دور کردن) اکسيژن از آتش
• جدا سازي سوخت از آتش
• شکستن واکنشهاي شيميايي
• هر کدام از روشهاي اطفاء حريق براساس قطع يکي از ترکيبات اصلي مثلث آتش يا چهار وجهي آتش ميباشد
• سه روش اول ، مثلث آتش را بيان مي کنند.هنگاميکه مدل چهار وجهي آتش مطرح مي شود هر چهار روش اطفاء حريق مي توانند اجرا شود             

هر چهار روش اصلي اطفاء حريق (توضيح داده شده در چهار وجهي آتش)

1. A  سردکردن ماده سوختني
2. B  دورکردن اکسيژن از آتش
3. C  جدا کردن سوخت از آتش
4. D  شکستن واکنشهاي شيميايي يا عامل بازدارنده شعله

معمولي ترين روشي که براي خاموش کردن آتش بکار مي رود ، سرد کردن ماده سوختني با آب است.آب گرماي آتش سوزي را جذب ميکند و به بخار تبديل مي شود. روش دوم دور کردن اکسيژن از آتش است.يک مثال در اين مورد ، گذاشتن يک سرپوش بطور ماهرانه بر روي ظرف غذايي که شعله ور شده مي باشد. مثال ديگر بکار بردن فوم (کف)بر روي آتش سوزي مواد نفتي است که مانند يک پتو بخارات را حبس ميکند و اکسيژن را از ماده سوختني در حال اشتعال جدا مي کند. شيوه سوم ، جداسازي(دور کردن) سوخت از آتش است ساده ترين راه براي اطفاء يک حريق ناشي از گاز طبيعي ، بستن شير گاز مي باشد. چهارمين روش اطفاء  عبارتست از قطع واکنشهاي زنجيره اي شيميايي با يک عامل شيميايي است.

 

 

Chemistry of Combustion
 شيمی احتراق                                                                                                  

با تجزیه و سوختن مواد ، واکنشهاي شیمیایی و تغیرات فیزیکی متعددي روي می دهد .در بسیاري از موارد ، اجزاي شیمیایی موجود تجزیه شده و چندین بار ترکیب می شوند .همانطور که قبلا توضیح داده شد واکنش هايي که منتج به آزاد شدن انرژي گرمايي هستند واکنشهاي گرما زا و واکنشهايي که گرما جذب می کنند و یا برای  ترکیبشان به گرما نیاز دارند واکنشهاي گرماگیر نامیده می شوند.

واکنش هايي که در آتش سوزيها روي می دهند ، مرکب هستند. فرایند احتراق علاوه بر تولید مقادیر زیاد گرما و نور ، محصولات فرعی گوناگونی نیز تولید می کند .محصولات تولیدی به نسبت میزان اکسیژن و سوختی که در هر لحظه فراهم می شود ، تغییر می کند .این میزان مي تواند بطور مکرر و به سرعت تغییر کند. بسیاری از آتش سوزيهايي که ما به عنوان مامورین آتش نشان با آن مواجه هستیم مقدار کمی اکسیژن دارند .معمولا در مراحل اولیه آتش سوزي مقدار اکسیژن نسبت به اکسیژن که آتش نیازی دارد مصرف کند ، بیشتر است .با پیشرفت آتش در درون یک ساختمان ، اغلب بیشتر اکسیژن موجود مصرف خواهد شد ، تا حدي که فرآیند احتراق بواسطه کمبود اکسیژن مجبور به کند سوزي می شود.

زیرا آتش فقط می تواند مقدار اکسیژن را مصرف کند که وارد فضاي آتش گرفته می شود. این مسئله به احتراق ناقص می انجامد که باعث تولید مقادیر زیادی گازها و ترکیبات سمی مهلک می گردد.آگاهی از وجه تمایز بین اکسیداسیون ، احتراق و پیلوریز (تچزیه شیمیایی ) به ما کمک می کند.اکسیداسیون فرایند شیمیایی ترکیب شیمیایی اکسیژن با یک ماده براي ایجاد یک ترکیب جدید است .فرایند اکسیداسیون می تواند کند یا تند باشد. به عنوان مثال فولادي که در معرض اکسیژن قرار می گیرد ، زنگ خواهد زد .زنگ زدن یک فرایند اکسیداسیون بسیار کند است .احتراق یک فرایند سریع خود پشتیبانی است که در آن اکسیژن با یک ماده دیگر ترکیب شده و به آزاد شدن گرما و نور می انجامد .در نتیجه احتراق همان اکسیداسیون تند است .براي مقصود ما در اینجا واژه هاي احتراق و آتش می تواند با یکدیگر مبادله شوند(بجاي هم دیگر بکار روند). پیلوریز (تچزیه شیمیایی ) ماده در اثر حرارت خارجی است .برخی از محصولات تجزیه ، گازها هستند که می توانند در اتمسفر (جو) بسوزند . پیلوریز در نهایت می تواند به تولید حرارت کافی  براي انجام احتراق بینجامد.

 محصولات احتراق                                                                                             

Smoke Particles

ذرات دود                                                                      

• ذرات دود ترکیبی از اجسام جامد نسوخته ، نیمه سوخته(مختصر سوخته)يا مواد کاملا سوخته می باشد.اینذرات درون ستونهاي گرمايي تولید شده از آتش سوزي بالا می روند. مواد نسوخته یا مختصر سوخته ذرات به اندازه کافی داغ هستند و می توانند مشتعل شوند اگر اکسیژن به آنها برسد و با هم تماس پیدا کنند.
• ذرات کاملا سوخته عمدتا خاکستر می شوند ،بیشتر ذراتی که در دود یافت می شود ، سمی هستند.
• بعضی از این ذرات به اندازه اي کوچک هستند که می توانند از مکانیزم حفاظت از دستگاه تنفسی انسان (نايژه ها ) عبور کنند و وارد ششها شوند.

Liquids
مايعات                                                                                

• دود ، اغلب قطرات ریز مایعات را در بر دارد .هنگامی که ترکیبی از بین آنهاي نفتی می سوزد ، قطرات ریزی تولید می کند که بخشی از دود را تشکیل مي دهد. بین انهاي نفتی یا ترکیبات چرب می توانند سمی و خطرناک براي تنفس باشند. بعضی از قطرات آلوده سمی از طریقی پوست توانند جذب شوند .برای شناخت بيشتر مثالهايي از مواد سمی سرطان زا که بسرعت از طریقی پوست جذب می شوند ضروري است.
• و عبارتند از:
• هیدروکربن هاي آروماتیک همچون اکسلن ، تولوئن و بنزن
• هنگامی که آب به يک حریق پاشیده می شود ، قطرات کوچک آب بحالت معلق در دود يا بحالت بخار(مه)در می ایند مانند مه اي است که در یک شب سرد پدید می اید .  قطرات آب اغلب جذب ذرات اجسام که به شکل دود درآمده اند ، می شوند

Gases
گازها                                                                  

• دود حاوي انواع مختلفی از گازها می باشد. ترکیب گازها در دود بسیار متفاوت است و به نوع موادي که می سوزند ، درجه حرارت و میزان اکسیژن موجود در آتش سوزي بستگی دارد. سوختن چوب ترکیبی از گازهاي مختلف تولید می کند که با تولیدات مواد نفتی متفاوت است.(بخاطر داشته باشید که پلاستیک ها از مواد نفتي ساخته می شوند). بیشتر گازهايي که در یک آتش سوزي تولید می شوند ، سمی هستند.
• منواکسید کربن , سیانید هیدروژن و فسژن سه گاز خیلی سمی هستند که اغلب در دود وجود دارند.
• منواکسید کربن در مقدار بسيار کم هم کشنده است. سیانید هیدروژن یکی از گازهايي است که در اتاقهاي گاز براي کشتن محکومان مورد استفاده قرار میگرفت.
• فسژن گازي است که در جنگ جهاني اول استفاده شد تا سربازان را ناتوان کند.
• آتش سوزيها همچنین تولید گاز دي اکسید کربن نیز می کنند.اگر چه این گاز بي اثر است و سمی نیست اما دي اکسیدکربن می تواند جانشین اکسیژن شود و باعث هیپوکسی گردد.
• Hypoxia :عامل کاهش دهنده ميزان اکسيژن در خون و نسوج است.

Fire Fighter safety Tips
نکات ايمني آتش نشان                                                                                      

• محیط هاي پر دود همیشه کشنده هستند. استفاده از تجهیزات تنفسی در هر زمان که شما می خواهید وارد فضاي دود گرفته شوید ، ضروري است.این وسایل (تجهیزات تنفسی)را در حریق ساختمانها , آتش سوزي آشغال دانی بزرگ ، حریق خودرو یا هر نوع آتش سوزي که دود تولید کند ، بپوشید .
• گازهاي سمی مشترک در محیط هاي پر دود عبارتند از:
• منواکسید کربن ، کلرید هیدروژن ، سیانید هیدروژن ، دي اکسید کربن ، دي اکسید نیتروژن ، فسژن ، آمونیاک وکلر.

Heat Transfer
انتقال حرارت                                                                               

• مبحث انتقال حرارت براي یک آتش نشان بسیار مهم است زیرا حرارت براي وقوع احتراق و آتش گرفتن ضروري است .آتش سوزيها اغلب مقدار زيادي حرارت تولید می کنند که منجر به در بر گرفتن بقیه ماده سوختنی و توسعه حریقی می گردد. انتقال حرارت مخصوصا در ارتباط با چگونگی حفاظت آتش نشانان از گرماي آتش مهم است. لباس هاي محافظ چون سپري هستند که کمک ميکند انتقال حرارت از آتش به آتش نشان محدود گردد. سه نوع مکانیزم انتقال حرارت وجود دارد.
• انرژي حرارتی می تواند از اجسام گرمتر به اجسام سردتر از طریقی یکی از مکانیزم ها یا بوسیله ترکیبی از سه مکانیزوم با یکدیگر منتقل شده و آتش سوزي را گسترش دهد.
• ما به عنوان آتش نشان می دانیم که دلیله توسعه آتش سوزي یکی از موارد هدایت, جابجايي , تشعشع یا ترکیبی ازآنها می باشد. که اغلب مقارن با هم (همزمان) اتفاق می افتد .در بیشتر مواقع یکی از مکانیزم ها از دوتاي دیگر قوي تر است.

Characteristics of Liquid Fuel Fires
مشخصات آتش سوزی سوختهای مايع                                                                                       

آتش سوزيهايي که در سوختهاي مايع بوقوع مي پيوندد خصوصيات متفاوتي نسبت به آتش سوزيهاي سوخت جامد دارد.همانطور که قبلا بحث شد سوختهاي جامد در حالت جامد نمي سوزند بلکه آن ماده بايد تجزيه شود و ترکيبات آن بايد کاملا تبخير شود تا بتواند بسوزد.مشابه اين خصوصيات براي مايعات نيز صادق است.يک مايع سوختني قبل از آنکه بسوزد بايستي به بخار تبديل شود.بعلاوه مولکولهاي تبخير شده سوخت بايد با يک غلظت مناسب با هوا مخلوط شود.

يک حداقل و حداکثر غلظتي براي هر بخار وجود دارد تا بتواند مشتعل شود.اين دو غلظت حدود قابليت اشتعال نام دارند.سه شرط براي آنکه يک مخلوط بخار و هوا بتواند مشتعل شود وجود دارد که عبارتند از :

1. ميزان مخلوط سوخت و هوا بايستي در داخل محدوده قابليت اشتعال باشد.
2. يک منبع آتش زنه با انرژي کافي براي مشتعل نمودن بخارات بايد وجود داشته باشد.
3. تماس کافي به مدت لازم بين منبع آتش زنه و مخلوط سوخت و هوا براي انتقال انرژي جهت اشتعال وجود داشته باشد.

همانطور که مايع گرم مي شود مولکولها در مايع فعالتر شده و بعضي از آنها شروع به جداشدن از سطح مايع بحالت بخار ميکنند.فرايندي که مولکولها از سطح مايع آزاد مي شوند را تبخير مي نامند.همچنان که دماي مايع افزايش مي يابدميزان تبخير نيز فزوني مي يابد.در نقطه جوش همه مايع به بخار تبديل مي شود.ميزان مايعي که تبخير خواهد شد به ميزان فراريت مايع بستگي دارد.هر مايعي که فرارتر باشد ، سريعتر از مايعي که فراريت کمتري دارد ، تبخير مي شود.

بيشتر مايعات تبخير شونده مخلوط آنها به حدي مي رسد که بخار کافي در هوا براي يک مخلوط سوخت هوا توليد کند.براي مثال بنزين مي تواند در دماي پايين تر از منفي چهل وپنج درجه فارنهايت بخارات قابل اشتعال توليد کند.آتش سطح مايع را گرم خواهد کردوباعث مي شود بخارات سريعتر آزاد شوند.اين قضيه منجر به افزايش ميزان سوختن مي نمايد.بدليل اينکه اکثر سوختهاي مايع مخلوطي از ترکيبات متفاوت هستندنقطه جوش يکساني ندارند.براي مثال بنزين تقريبا مخلوطي از صد نوع ترکيب مختلف و منحصر بفرد است که نرخ هاي تبخير آنها(45)  با هم متفاوت است.

بخارات بنزين ترکيبي ازبخارات متفاوتي است که مخلوط آنها با يکديگر يک ترکيب را بوجود آورده اند.مايعات قابل اشتعال در سه بخش دمايي متفاوت ذيل تعريف مي شوند.اين بخشها براي مقايسه مشخصات مختلف سوخت ها بکار مي روند.

نقطه شعله زني يا  Flash Point  کمترين درجه حرارتي است که يک مايع توليد بخار قابل اشتعال بنمايد.اين اندازه گيري بوسيله کمترين دمايي که مايع به مقدار کافي بخار توليد کند که در حضور منبع آتش زنه براي يک زمان کوتاه يک شعله کوچک توليد کند.در اين غلظت شعله ممکن است خيلي سريع خاموش شود.

نقطه آتش(Fire Point) يا Flame Point کمترين درجه حرارتي است که در آن يک مايع توليد بخار کافي جهت ادامه آتش گيري بنمايد.

درجه حرارت اشتعال يا Temperatureدمايي است که در آن مخلوط سوخت - هوا توليد شده توسط يک مايع خودبخود شعله ور شود. درجه حرارت اشتعال واقعي مخلوط بوسيله کمترين درجه حرارت اشتعال اعضاي ترکيب شده تعيين مي شود.

مشخصات آتش سوزی سوختهای گاز                                                                                       

• چگالی بخار به وزن يک سوخت گازي نسبت داده می شود. چگالی بخار اندازه گیری وزن مولکول هاي گاز در مقایسه با هوا است .به وزن هوا ارزشی ک داده می شود.يک گاز با چگالی بخار کمتر از یک ، به قسمت فوقانی یک فضاي بسته صعود خواهد کرد یا در یک فضاي باز بالا خواهد رفت.
• یک گاز با چگالی بخار بیشتر از یک ، سنگینتر از هواست و به سطح زمین فرود خواهد کرد .در موقعیت هايي که گاز قابل اشتعال وجود دارد ، دانستن چگالی بخار تولید شده به شما امکان می دهد که پیش بینی کند آن مکان خطر اشتعال در سطح بالا یاسطح پايين محل وجود دارد.
• دانسيته گاز هيدروژن7/0 است به همين جهت بسيار سبک است و در فضا به بالا صعود می کند.
• دانسيته گاز پروپان51/1 است بنابراين در سطح زمين باقي مي ماند.
• دانسيته منو اکسيد کربن 97/0 است بنابراين خيلي به دانسيته هوا نزديک است.
• منواکسيد کربن به راحتي با همه لايه هاي هوا مخلوط مي شود زيرا تقريبا چگاليش با آنها برابر است.

حدود اشتعال پذيري                                                                                        

مخلوط گازهاي قابل اشتعال و هوا فقط وقتي که در غلظت هاي معيني با هم مخلوط شوند ، خواهند سوخت.اگر مقدار سوخت در مخلوط کم باشد اين سوخت براي فرايند احتراق کافي نخواهد بود.به اين مخلوط اصطلاحاً بيش از حد رقيق گفته مي شود.اگر مقدار بخار سوخت در مخلوط زياد باشد در آن صورت اکسيژن کافي براي ايجاد اشتعال موجود نخواهد بود.به اين مخلوط نيز اصطلاحا بيش از حد غني گفته مي شود.محدوده مخلوط ها از يک سوخت به سوخت ديگر متفاوت است.

گاز طبيعي براي آنکه بتواند بسوزد بايد با غلظت بين5/4 % تا 15 % در هوا مخلوط شود.اين مقادير به عنوان حد بالا و حد پايين قابليت اشتعال پذيري شناخته مي شوند.

اصطلاحات حدود قابليت اشتعال و حدود انفجار در اين کتاب بجاي هم استفاده مي شوند.در بيشتر شرايط اگر مخلوط قابل اشتعال و هوا شعله ور شوندامکان و توانايي انفجار را دارند.وسايل تست که درصد مخلوط گاز يا هواي موجود در سوخت را اندازه گيری کنند وجود دارد و تعيين مي کنند که چه وقت در يک حادثه اضطراري خطري وجود ندارد و ايمن مي باشد. 

• حداقل دامنه انفجار LEL به حداقل میزان سوخت گازي اشاره می کند که باید در مخلوط گاز و هوا وجود داشته باشد تا مخلوط قابل اشتعال یا انفجار گردد.
• در خصوص منو اکسید کربن میزان LEL در حدود 5/12%است.
• حداکثر دامنه انفجار UEL منواکسیدکربن 74% است اين دو مقدار به ما بيان مي کند که منو اکسید کربن می تواند بسوزد یا منفجر شود هنگامی که حداقل غلظت آن 5/12% و بیشتر از 74% در هوا نباشد.
• LEL = Lower Explosive Limit
• UEL = Upper Explosive Limit

BLEVE
بلوي                                                                                                 

• Boiling liquid Expanding Vapor Explosion
• شما بايد چگونگی روي دادن یک عامل بالقوه مهلک و کشنده که در سوخت هاي مایع و گاز وجود دارد را بدانید آن عامل جوشیدن، مایع ، انبساط ، بخار ، انفجار يا BLEVE است.یک بلوي هنگامي می تواند اتفاق بیفتد که یک سوخت مایع در یک ظرف تحت فشار ذخیره شده باشد .به عنوان مثال يک مخزن پروپان که بخشی از آن با پروپان مایع و بقیه مخزن با بخار پروپان پر شده است .
• معمولی تری علت پدیده BLEVE آتش سوزي است که در مجاورت يک مخزن اتفاق می افتد .آتش مایعداخل مخزن را گرم می کند و باعث می شود بخارات بیشتري تولید شود. این افزایش فشار داخلی مخزن می تواند به حدي برسد که مخزن را بطور فاجعه آمیزی منفجر نماید .هنگاميکه این اتفاق روي دهد قطعات بزرگ مخزن می تواند تا فواصل قابل توجهي پرتاب و مامورين آتش نشانی را مجروح ویا حتی باعث مرگ آنان گردد. مضافا اینکه باقیمانده مایع قابل اشتعال از مخزن رها شود .چون درجه حرارت مایع در نقطه جوش یا بالاتر از آن است مایع فورا به بخار تبدیل شده و به سرعت ابر منبسطی را ایجاد می نماید .سپس آتش می تواند این بخارات فرار را مشتعل نموده و یک گوي آتشین تولید نماید.

همه اين اتفاقات خيلي سريع و در عرض دو ثانيه اتفاق مي افتد.در طي چند سال گذشته 12 نفر از ماموران آتش نشاني در اثر پديده BLEVE کشته شده اند.اين حادثه در حالي اتفاق افتاده که آنها سعي داشتند آتشي را خاموش کنند که مخازن محتوي گازهاي مايع شده را فراگرفته بود.با آگاهي از خصوصيات سوخت هاي گازي قابل اشتعال و مکانيزم پديده BLEVE مي توانيم از مجروح شدن يا مرگ افراد در مواقع اضطراري جلوگيري نماييم.

آتش سوزي ها بر اساس نوع ماده سوختني که در حال سوختن است طبقه بندي مي شوند.

سيستم طبقه بندي طرحي است براي ساده تر کردن تصميماتي که بايد براي انتخاب عامل اطفايي و روشهاي مختلف اطفاء حريق منظور شود.انواع آتش سوزيها در يکي از کلاسهاي A , B , C , D , K قرار مي گيرند.

• براي هر گروه از آتش سوزيها عوامل اطفايي مطابق با آن گروه بکار برده مي شود.عوامل اطفايي کلاس A براي خاموش کردن آتش سوزيهاي کلاس A بکار مي روند و الي آخر.
• ما به روشهاي مختلف مقابله با انواع آتش سوزيها در مطالب بعدي بطور جزيي تر خواهيم پرداخت.در يک آتش سوزي ممکن است بيشتر از يک کلاس دخيل باشند.
• به عنوان مثال يک آتش سوزي که در يک ساختمان چوبي کلاس A اتفاق مي افتد مي تواند محصولات نفتي کلاس B و مدارات الکتريکي کلاس C را نيز در بر داشته باشد.
• همچنين ممکن است مواد کلاس A وکلاسB  را در بر داشته باشد

هنگاميکه حرارت ، ماده سوختني ، اکسيژن و واکنشهاي زنجيره اي مورد نياز تحت شرايط مطلوب و کافي فراهم شوند آتش سوزي اتفاق خواهد افتاد.چنانچه آتش سوزي پيشرفت نمايد چهار مرحله مجزا را طي خواهدکرد که عبارتند از :

1. اشتعال          Ignition
2. رشد            Growth 
3. اوج احتراق    Fully Developed
4. فروکش کردن   Decay
5. مرحله گر گرفتن  Flashover                                                                                 

مرحله گر گرفتن  Flashover 

فلاش اور يک نقطه بين مرحله رشد و مرحله گسترش کامل آتش يا اوج احتراق است.جايي که همه مواد موجود در اتاق مشتعل مي شوند.بيشتر آتش سوزي ها در ابتدا کوچک هستند،پس از آنکه آتش رشد نمود ، تجمع انرژيهاي جابجايي ، هدايت و تشعشعي باعث مي شوند که دماي سطوح مواد قابل اشتعال در اتاق يا فضاي بسته به نقطه اشتعالشان برسند.هنگاميکه مقدار دما به حدي برسد که مواد خيلي سريع و متوالي شعله ور شوند ، انرژي گرمايي توليد شده در اتاق بشدت افزايش خواهد يافت.

در نقطه Flash Over تمام مواد سوختني در يک زمان واحد به درجه حرارت اشتعال خود مي رسند ، درجه حرارت محيط در ظرف چند ثانيه به حدود 1000 درجه فارنهايت 5/537 درجه سانتي گراد مي رسد.Flash Over اغلب براي آتش نشانان خطر مرگ در بر دارد.زيرا شرايط را مي تواند در يک آن تغيير دهد.جزييات بيشتر در خصوص Flash Over در ادامه مطالب بطور مفصل بحث خواهد شد.

در طي اوج احتراق ، آتش سوزي بسوي Flashover سير مي کند.تمام مواد قابل اشتعال مشتعل شده و حرارت توليد شده به حداکثر مقدار خود مي رسد.

در اين نقطه تمام مواد آتش مي گيرند و مقدار زيادي گاز ناشي از احتراق مواد سوختني توليد مي شود.در طي اين مرحله اکسيژن موجود بسرعت مصرف مي شود .

آتش در صورتي مي تواند تمام مواد را بسوزاند که اکسيژن کافي موجود باشد.اگر آتش بيشتر از مقدار هواي تازه جابجا شده يا جايگزين شده اکسيژن مصرف نمايد ، سرعت سوختن کاهش خواهد يافت.

Flashover هنگامي اتفاق مي افتد که تمام مواد قابل اشتعال موجود در يک اتاق يا يک محيط بسته و محدود بطور ناگهاني شعله ور شوند.Flashover مي تواند بصورت يک انفجار اتفاق بيفتد اما متفاوت از انفجار Backdraft مي باشد که در صفحه بعد توضيح داده مي شود.

احتمال وقوع Flashover بيشتر از Backdraft است.Flashover در يک اتاق يا فضا هنگامي اتفاق مي افتد که آتش رشد پيدا کرده و گرما همه اشياء محيط را به اندازه کافي تحت تاثير قرار داده است.گازهاي داغ توليد شده از حريق ، به سمت سقف اتاق حرکت کرده و از آنجا بطرف اتاقها پيش مي رود.اين گاز ها آنقدر داغ هستند که تشعشعات انرژي گرمايي آنها به زير لايه دود و محتويات داخل اتاق تابش نمايد.ماداميکه سقف و ديوارها گرم مي شوند ، گرماي تابشي آنها به فضاي اتاق برمي گردد.اين گرماي زياد باعث مي شود که تمام اشياء قابل اشتعال موجود در محيط ، در يک زمان واحد به درجه حرارت اشتعال برسند.مضافا اينکه اجسامي که زودتر شعله ور مي شوند مقداري انرژي حرارتي از آنها آزاد مي شود که سبب افزايش سريعتر دماي اتاق مي گردند و باعث تسريع در انجام Flashover نيز مي شود.

يک آتش نشان بدون تجهيزات کامل حفاظتي نمي تواند در موقعيتي که Flashover اتفاق مي افتد بيش از چند ثانيه زنده بماند.افزايش ناگهاني دما تمامي تجهيزات حفاظت فردي ، وسايل و لباسهاي او را در بر مي گيرد.آتش نشانها اغلب زماني به محل آتش سوزي مي رسند که احتمال وقوع Flashover وجود دارد.آنچه که خيلي مهم است اينکه آنها بايد قادر به تشخيص موقعيت و حالتي که ممکن استFlashover اتفاق بيفتد باشند.علائم و حالتهايي که احتمال وقوع Flashover را نشان مي دهد ، عبارتند از :

• دود سياه و غليظي که با فشار از طريق در يا پنجره هاي باز خارج مي شود.چون دود داراي حرارت زياد و تحت فشار است ، چندين فوت از محل باز شده فاصله پيدا مي کند.اين دود سياه که بصورت حلقوي است همانند يک آتش سياه بنظر مي رسد.
• دود غليظي که در قسمت فوقانی سقف و در نيمه بالايي در يا پنجره محلي که آتش گرفته ، پر شده باشد.دود در داخل اتاق تا ارتفاع دستگيره در را احاطه مي کند و پايين تر از آن( از لبه دستگيره به پايين) اغلب روشن است و مي توان آتش را در داخل اتاق ديد.

Rollover يا Flameover يک مفهوم دارند که براي توصيف سوختن گازهای ناشي ازحريق بکار مي روند.

اين پديده در يک يا دو حالت زير اتفاق مي افتد :

هنگاميکه گازهاي سوخته شده حريق از ماده سوختني جدا شده ، بطرف سقف بالا رفته و بطور افقي پخش شود. هنگاميکه گازهاي نسوخته قابل احتراق بطرف سقف بالا رفته و بطور افقي پخش شود.

گازهاي ناشي از حريق گرماي کافي براي اشتعال دارند ولي اکسيژن کافي ندارند.چنانچه گازهاي قابل احتراق خود را به يک مجراي باز مانند پنجره يا در باز برسانندو با هواي غني از اکسيژن ترکيب شوند بصورت شعله باز، مشتعل مي شوند.در هر دو حالت گاز هاي ناشي از حريق هستندکه مي سوزند.براي اينکه Rollover متوقف شود ،آتش سوزي بايد کنترل شود.حالتي که شما را به احتمال وقوع Flashover راهنمايي مي کند ، بدون کنترل آن محل را ترک کنيد.

تنها کاري که  آتش نشانان براي جلوگيري از وقوع Flashover مي توانند انجام دهند ، اين است که بي درنگ هواي(اتمسفر) محيط را سرد کنند يعني گرماي محيط را کاهش دهند.اين عمل ، تهاجم براي سرد کردن فضاي اتمسفر ناميده مي شود.برای دستيابی به اين امرتدارک يک خروجي يا تهويه فوري لازم است.

Backdraft

بهترين توصيف براي Backdraft انفجاري است که اتفاق مي افتد زماني که اکسيژن بطور ناگهاني به فضايي که خيلي گرم بوده و مقدار زيادي دود و بخارات قابل اشتعال در آن وجود دارد ، وارد شود.پديده Backdraft گاهي اوقات تحت عنوان انفجار دود نيز ناميده مي شود زيرا در اثر انفجار دود ناشي از حريق است که رخ مي دهد.Backdraft معمولا هنگامي اتفاق مي افتد که حريق در مرحله کند سوزي است يا زمانيکه شدت آتش سوزي در اثر کمبود اکسيژن کاهش يافته است.يک نمونه از شرايطي که بر وقوع پديده Backdraft دلالت مي کند ، شروع آتش سوزي در ساختماني است که مقدار زيادي دود و منواکسيد کربن در آن توليد شده است.اين محصولات در داخل يک فضاي بسته يا سراسر يک ساختمان کامل جمع مي شوند.ساختماني که بالنسبه بايد چندين باز شو داشته باشد ، در شرايطي که محصولات احتراق به سختي از آن خارج شوند جريان ورود هواي تازه به داخل ساختمان نيز متوقف خواهد شد.از طرفي آتش براي ادامه فرآيند سوختن خود مقدار زيادي اکسيژن مصرف مي کند ، بنابراين شدت يا نرخ احتراق کاهش مي يابد.گاهي اوقات شعله ناشي از احتراق نيز خاموش شده و حريق کند سوز مي شود.  

اين حالت در داخل يک ساختمان يا فضاي داخلي ساختمان که از منو اکسيد کربن يا يک گاز قابل اشتعال يا محصولات ديگر احتراق پر شده است ، پيش خواهد آمد.دود محتوي مقدار زياد از موادي است که کاملا نسوخته اند.اين مخلوط به اندازه کافي داغ است که بسوزد و فقط چيزي که آن را از انفجار حفظ مي کند کمبود اکسيزن است.اگر اکسيژن بطور ناگهاني وارد فضا شود ، مخلوط بسرعت مشتعل شده و با قدرت منفجر خواهد شد.اين امر زماني اتفاق مي افتد که آتش نشانان يک در يا يک پنجره را در مسير منتهي به آن فضا باز کنند و متعاقب آن ، اکسژن وارد آن فضا شود.مواردي وجود دارد که در اثر يک انفجار بزرگ ، شيشه ، بخشي از ديوارها و حتي ساختمان بطرف آتش نشانان پرتاب شده است.

آتش نشانان بايد علائم تهديد آميز Backdraft را ياد بگيرند.اين علائم عبارتند از:

• شعله از بيرون ساختمان کم يا اصلا رويت نمي شود.(حريق کند سوز است ،شعله ندارد) .
• دود تحت فشار از درز و شکافهاي اطراف درها ، پنجره ها و پيش آمدگي لب بام خارج مي شود.
• بعنوان نمونه ، بازشو بزرگي مانند در و پنجره در ساختمان وجود ندارد.
• آتش زنده قابل رويت است .جاي که دود بصورت کپه کپه از ساختمان خارج مي شود و از لاي درز ها به داخل کشيده مي شود چنين بنظر مي رسد که در حال نفس کشيدن است.
• در رنگ دود بدون علت تغيير حاصل مي شود.(سبز متمايل به زرد). شيشه ها به دود آلوده شده و در اثر کربن غليظ ناشي از دود ، سياه شده اند.

علائمي که دلالت بر وجود حرارت زياد باشد ، وجود دارد.آنچه مهم است مورد توجه قرار گيرد اينکه اين عمل در ساختمان کامل يا فقط در درون يک فضاي داخلي ساختمان نظير يک اتاق زير شيرواني ،صندوق خانه يا ديگر فضاهاي پنهان مي تواند اتفاق بيفتد.پديده Backdraft مي تواند در هر موقعيتي که اکسيژن بطور ناگهاني وارد يک فضاي بسته که از محصولات داغ در حال سوختن اشغال شده ، رخ دهد.

بهترين راه براي پشگيري از وقوع Backdraft ، باز کردن يک مجراي تهويه در بالاي سطح محل مي باشد بطوريکه گازهاي داغ بتواننداز داخل محل تخليه شوند ، بدون آنکه هواي تاه وارد گردد.اين يک کار ساده اي نيست و نيازمند آن است که در خيلي از جاهاي محصور بين محل تهويه و کانون آتش تناسب بوجود آيد. بهترين نکته قابل توجه براي آتش نشانان اين است که بدانندهنگاميکه شرايط وقوع Backdraft وجود دارد ، از اموري که موجب آن مي شود ، اجتناب کنند مثلا باز کردن نادرست فضايي در زمان نامناسب.

Thermal Layering and Thermal Balance
تعادل حرارتي و لايه بندي شدن حرارت                                                                                     

در طي يک آتش سوزي در يک اطاق يا محل بسته ،گازهايي که از حريق توليد مي شوند در صدد رسيدن بسطح فوقاني محل مي باشند و با دماي آنجا به تعادل مي رسند.قبل از Flashover ، داغ ترين گازها هميشه تا سطوح فوقاني محل بالا مي روند و دما در سطح کف محل نسبت به سقف آن کمتر است.(اگرچه به آرامي مي تواند به اندازه اي گرم شود که در سطح کف نيز هر چيزي که تجهيزات حفاظتي يا پوشش مناسبي نداشته باشد را بسوزاند).پس از مدت زمان کوتاهي تعادل حرارتي حاصل مي شود.شما در سطح قرار بگيريد جايي که دماي آن کمترين مقدار را دارد.در اين حالت مدت زمان باقي ماندن شما در سطح در صورت پوشيدن تجهيزات حفاظت فردي مي تواند افزايش يابد.اگر اين تعادل گرمايي نرمال ، معکوس گردد ، چندين حادثه زيان آور براي آتش نشانان اتفاق مي افتد.هنگاميکه آب بصورت اسپري به قسمت فوقاني يک اتاق پاشيده شود ، انرژي فوق العاده زياد گازهاي داغ واقع در سطح فوقاني محل ، آب را به بخار تبديل مي کند.چون بخار بسرعت منبسط مي شود چندين برابر فضاي حجم مايعي آب را اشغال مي کند.بخارات توليد شده بسيار داغ هستند زيرا انرژي زيادي از گاز هاي داغ حريق را جذب کرده اند.

انبساط بخارات فوق العاده داغ مي تواند تمام اتاق را پر کند و همچنين جانشين گازهاي بسيار داغ حريق در زير سقف گردد.مخلوط بخار داغ و گاز هاي حريق مي تواند منجر به سوختگي هايي براي آتش نشانان گردد.حتي زمانيکه آنها در سطح کف محل قرار دارند و تمام وسايل حفاظت فردي خود را پوشيده باشند.اين عمل زندگي را براي هر قرباني که بدام آن بيفتد ، در معرض مخاطره قرار مي دهد.آنچه که مهم است شما بدانيد مفهوم گرماي لايه بندي شده است.شما مي توانيد براي اجتناب از بوجود آمدن دماي غير متعادل دو کار مهم انجام دهيد.

اول ، عمليات آتش نشانان بايد حساب شده باشد ، بطوريکه در صورت امکان گازهاي بسيار داغ از محلي که شما قصد اطفاي آن را داريد ، خارج شوند.

دوم ، نکته مهم ديگر استفاده از جريان درست آب براي موقعيت آتش سوزي مي باشد.باز کردن يک جريان فوگ(مه پاش) به درون يک محيط بسته گرم ، بخار بسيار زيادي نسبت به يک جريان مستقيم(جت) توليد مي کند.بنابراين يک جريان مستقيم آب(جت) انتخاب کنيد و اجازه بدهيد آب بيشتري به سطوح آتش گرفته برسد ، جايي که مي تواندبيشترين اثر را داشته باشد.استفاده صحيح از تکنيک ها ، از بوجود آمدن دماي غير متعادل جلوگيري مي کند

Fuel Load and Fire Spread
بار سوخت و توسعه حريق                                                                                                    

بار سوخت تمام مقادير محصولات قابل احتراق موجود در يک اتاق يا فضا را بيان مي کند.

بار سوخت تعيين ميکند که چه مقدار حرارت و دود بوسيله يک حريق با فرض اينکه تمام مواد سوختني در آن فضا مصرف شود ، توليد خواهد شد.اندازه و شکل مواد داخل اتاق و انواع مواد بکار رفته در آن اثر فوق العاده اي برميزان سوختن و نرخ احتراق پذيري مواد دارد.فاکتورهاي مشابه ديگري نيز ميزان تاثير پذيري توسعه حريق بر وسايل ديگر را تعيين مي کند.حتي ترتيب چيدمان اثاثيه در داخل يک اتاق ميتواند در نحوه گسترش يک حريق تفاوت ايجاد کند.براي مثال در نظر بگيريد يک نيمکت در يک اتاق نشيمن که در مدلهاي مختلف مبله شده دچار حريق شده ، بعبارتي ديگر اتاقي با يک نيمکت ، دو صندلي فنر دار ، يک ميز مرکزي پذيرايي ، يک ميز قهوه خوري ، چندين ميز عسلي کوچک ويک سطل آشغال Waste basket مفروش شده است.ديوار ها رنگ آميزي شده و کف با فرش ماشيني پوشانده شده است.تقريبا هر چيزي که در اتاق است قابليت اشتعال زيادي دارد.اين مکان مستلزم فاکتورهاي مختلف زيادي است که در يک حادثه بطور همزمان يا متوالي و سريع اتفاق بيفتد. 

بيشتر مواد بکار رفته در ساخت يک نيمکت ، انواع پلاستيک ها هستند.در صورتيکه نيمکت بسوزد مقدار زيادی انرژي حرارتي مهيب و ترسناک در داخل اتاق آزاد مي شود.اگرعمل اطفاء حريق صورت نگيرد آنها خواهند سوخت تا همه مواد سوختني مصرف شود.گرما باعث خواهد شد که مواد پلاستيکي نيمکت و ديگر قطعات مبل داخل اتاق گازهاي سمي و قابل اشتعال آزاد کنند ، حتي قبل از اينکه آنها شعله ور شوند.سوختن پلاستيک ها مقادير زيادي دود و محصولات قابل اشتعال آزاد خواهد کرد.اين محصولات سمي و قابل اشتعال هستند و بطور کامل ديد در اتاق را تيره و تار مي کنند.براي هر کسي که در اتاق باقي بماند جو بسيار خطرناکي فراهم می نمايد.با سوختن پلاستيک هاي بکار رفته در نيمکت ، چکيدن آن بر روي فرش آغاز خواهد شد در نتيجه فرش نيز مانند نيمکت آتش مي گيرد و خواهد سوخت.همانطور که سوختن ادامه مي يابد ، همه محتويات اتاق همچون سقف و ديوار ها را آتش در بر خواهد گرفت.اين نسبتا يک مثال ساده است که فقط يک نمونه از اتاق نشيمن را مورد مطالعه و بررسي قرار داده است.در آتش سوزي يک ساختمان موضوع بسيار پيچيده مي شود.هنگاميکه گرما و محصولات قابل احتراق از يک اتاق به اتاق ديگر منتشر مي شود ، همه اين عوامل و خيلي عوامل ديگر بر رفتار حريق تاثير مي گذارند.