آشنایی با آتش و رفتار آن (NFPA 1001 )

Fire Behavior NFPA 1001 مقدمه: قبل از فراگیری روشها و تاکتیک های اطفاء آتش، حائز اهمیت است که فرایندهای شیمیایی و فیزیکی که باعث حرِیق میشوند را بشناسیم. همچنین مهم است که رفتار حریق را در شرایط مختلف بدانیم و نحوه عملکرد آن را در شرایط مختلف بشناسیم.آتش یک فرایند پیچیده شیمیایی است که در […]

Fire Behavior

NFPA 1001

مقدمه:

قبل از فراگیری روشها و تاکتیک های اطفاء آتش، حائز اهمیت است که فرایندهای شیمیایی و فیزیکی که باعث حرِیق میشوند را بشناسیم.

همچنین مهم است که رفتار حریق را در شرایط مختلف بدانیم و نحوه عملکرد آن را در شرایط مختلف بشناسیم.آتش یک فرایند پیچیده شیمیایی است که در طی آن یک سری از مواد شیمیایی به مواد دیگر تبدیل میشوند.و در اثر این عمل انرژی بصورت نور و حرارت آزاد می شود.آگاهی از رفتار آتش پایه و اساس تمامی قوانین آتش نشانی و روشهای مقابله با آتش می باشد.

و در اثر این عمل انرژی بصورت نور و حرارت آزاد می شود.آگاهی از رفتار آتش پایه و اساس تمامی قوانین آتش نشانی و روشهای مقابله با آتش می باشد.

Fuel ماده سوختنی:

سوخت ماده اولیه ای که در آتش سوزی مصرف می شود.هر ماده یا جسمی که سوخته می شود در یکی از دسته های سوخت طبقه بندی می شود.سوختها به سه دسته جامد , مایع و گاز دسته بندی می شوند. توانایی سوختن مواد بستگی به ترکیب و حالت فیزیکی آن (جامد, مایع و گاز)دارد.عوامل دیگر نظیر نسبت سطح به جرم, تاثیر زیادی بر سهولت اشتعال و نرخ احتراق برای ذرات یک سوخت دارد.وقتی   ماده ای گرم می شود از حالت جامد به مایع و سپس به گاز یا بخار تغییر می یابد .هنگامیکه آن را سرد کنند , تمایل به بازگشت به حالت اولیه خود را  دارد.

زمانیکه مواد در معرض فشار قرار می گیرند , از حالت گاز یا بخار به مایع تغییر حالت می دهند و سپس به جامد تبدیل می شوند. در حقیقت واکنش انفعالی احتراق زمانی اتفاق می افتد که سوخت به حالت گاز یا بخار باشد. بعلاوه مولکولهای سوخت ، باید از ماده سوختنی جامد یا مایع کاملا جدا شده باشند تا توانایی ترکیب شدن با اکسیژن موجود در هوا را داشته باشند.

Solids جامدات: 

جامدات شکل مشخص (ثابتی) دارند.بیشتر مواد سوختنی که قابل اشتعال هستند بحالت جامد می باشند. در ساختار یک آتش سوزی, مصالح ساختمان و محتویات درون ساختمان بیشتر جامد هستند.

بعضی از خصوصیات جامدات شامل موارد ذیل می باشند :

  1. جامدات توانایی مقاومت در برابر ضربه (ضربه پذیر بودن) و برگشتن به شکل , اندازه و حالت قبلی خود را دارند.
  2. بیشتر جامدات وقتی گرم شوند ، منبسط شده و در اثر سرما ، منقبض می شوند.
  3. بیشتر جامدات وقتی سرد شوند شکننده و وقتی گرم شوند , انعطاف پذیر می گردند.

زمانیکه یک سوخت جامد می سوزد , در درون خود جامد یک واکنش احتراق واقعی اتفاق نمی افتد.ماده سوختنی جامد وقتی حرارت دریافت می کند , دمایش افزایش می یابد و یک پروسه ای را بنام پیرولیز طی می کند و ملکولهای منفرد در اتمسفر (هوا) آزاد میکند.

Pyrolysis پیرولیز :

تجزیه شیمیایی یک ترکیب به یک یا چند ماده دیگر در اثر حرارت را Pyrolysis گویند. احتراق زمانی اتفاق می افتد که مولکولهای اکسیژن موجود در هوا با ملکولهای منفرد سوخت در سطح یا کمی بالاتر از سطح مواد جامد واکنش نماید.نسبت سطح به جرم (STMR) فاکتور مهمی برای مواد سوختنی جامد است.  (Surface to Mass Ratio Surface).چوب یکی از معمولیترین مواد سوختنی جامداست.یک قطعه بزرگ چوب , نظیر یک کنده (تنه درخت)خواهد سوخت اما اشتعال آن خیلی راحت صورت نمی گیرد.

نسبت سطح به جرم یک کنده خیلی کم است چون سطح مقطع خیلی کمی نسبت به جرم زیادش دارد. بنابراین مقدار زیادی انرژی گرمایی لازم دارد تا کنده گرم شود و مقدار کافی مولکول از خود آزاد کند تا بتواند آتش بگیرد.اگر یک کنده (تنه درخت) در ابعاد 4*2 بریده شود , STMR آن افزایش می یابد.زیرا هر قطعه منفرد چوب سطح مقطع بیشتری در مقایسه با کل جرمش دارد.انرژی گرمایی کمتری نیاز است تا قطعه 4*2 گرم شود و هرچه سطح مقطع بیشتر باشد ، مولکولهای بیشتری از سوخت آزاد می شوند .

بنابراین یک قطعه چوب 4*2 راحت تر مشتعل می شود و سریعتر از یک کنده درخت خواهد سوخت.اگر چوب به حالت خاک اره تبدیل شود , STMR آن باز هم افزایش می یابد. جرم هر ذره خاک اره به تنهایی کم است و سطح خیلی زیادی در مقایسه با جرمش دارد . یک ذره خاک اره STMR بالایی دارد و انرژی کمتری نیاز دارد تا مشتعل شود و خیلی سریع خواهد سوخت.تحت شرایط مناسب که سرعت سوختن خیلی زیاد باشد ، انگار انفجار اتفاق می افتد.

Liquids مایعات:

یک مایع شکل ثابتی ندارد و می تواند به شکل ظرفی که در آن قرار می گیرد دربیاید.بیشتر مایعات هنگام سرد شدن منقبض و در اثر گرم شدن منبسط می شوند. بیشتر مایعات زمانیکه به اندازه کافی گرم شوند به گاز تبدیل می شوند.مایعات خیلی تراکم پذیر نیستند .حجمشان با تغییر فشار به مقدار قابل ملاحظه ای تغییر نمی کند.بخاطر این خصوصیات است که ما می توانیم آب رابرای فواصل دور درون خطوط لوله فلزی یا لوله نواری بوسیله پمپ انتقال دهیم.سوختهای مایع از نظر مطلوب بودن برای سوختن ، یک مرحله از جامدات نزدیکتر هستند.

عمل تبخیر با گرم شدن مایع سوختنی اتفاق می افتد.مولکولهای سوخت بحالت بخار (گاز)از سطح سوخت جدا می شوند.سوخت تبخیر شده می تواند با اکسیژن مخلوط شود و به دنبال آن احتراق اتفاق افتد.آتش سوزی در یک مایع سوختنی ، سطح آن را فرا می گیرد .نسبت سطح به حجم (STVR) یک فاکتور مهم برای مایعات است .همانطور که STMR یک فاکتور مهم برای سوختهای جامد بود.بنا براین هر چه مساحت سطح یک مایع افزایش یابد ، ملکولهای بیشتری می توانند تبخیر شوند.بزرگتر بودن مساحت سطح یک مخزن ، احتراق را راحتتر می نماید و سوخت سریعتر مصرف می گردد.

یک مایع شکل ثابتی ندارد و می تواند به شکل ظرفی که در آن قرار می گیرد دربیاید.بیشتر مایعات هنگام سرد شدن منقبض و در اثر گرم شدن منبسط می شوند. بیشتر مایعات زمانیکه به اندازه کافی گرم شوند به گاز تبدیل می شوند.مایعات خیلی تراکم پذیر نیستند .حجمشان با تغییر فشار به مقدار قابل ملاحظه ای تغییر نمی کند.بخاطر این خصوصیات است که ما می توانیم آب رابرای فواصل دور درون خطوط لوله فلزی یا لوله نواری بوسیله پمپ انتقال دهیم.سوختهای مایع از نظر مطلوب بودن برای سوختن ، یک مرحله از جامدات نزدیکتر هستند.

عمل تبخیر با گرم شدن مایع سوختنی اتفاق می افتد.مولکولهای سوخت بحالت بخار (گاز)از سطح سوخت جدا می شوند.سوخت تبخیر شده می تواند با اکسیژن مخلوط شود و به دنبال آن احتراق اتفاق افتد. آتش سوزی در یک مایع سوختنی ، سطح آن را فرا می گیرد .نسبت سطح به حجم (STVR) یک فاکتور مهم برای مایعات است .همانطور که STMR یک فاکتور مهم برای سوختهای جامد بود.بنا براین هر چه مساحت سطح یک مایع افزایش یابد ، ملکولهای بیشتری می توانند تبخیر شوند.بزرگتر بودن مساحت سطح یک مخزن ، احتراق را راحتتر می نماید و سوخت سریعتر مصرف می گردد.

Gases گاز:

گازها شکل و حجم ثابتی ندارند و برای یک مدت نامعلوم منبسط باقی می مانند.گاز بیشترین سطح تماس را با هوا دارد.هوا یک مخلوط غیر قابل رویت , بی بو و بی مزه است که اطراف زمین را فرا گرفته است.

هوا شامل تقریبا 21% اکسیژن و 78% نیتروژن با مقدار کمی گازهای دیگر نظیر دی اکسید کربن است که 1%بقیه را تشکیل می دهند.بعضی سوختها مانند پروپان و گاز طبیعی به شکل گاز هستند. در حالت گازی مولکولهای اکسیژن و ملکولهای سوخت به راحتی می توانند با یکدیگر مخلوط شوند و هر کدام بطور مستقیم با یکدیگر تماس داشته باشند. سوختها بحالت گازی نیاز به انرژی خیلی کمی برای اشتعال دارند , پس آنها اکنون در حالت مطلوبی برای احتراق هستند .فاکتور مهم برای سوختهای گازی ,  نسبت سوخت به هوا (FTAR) در مخلوط می باشد.

مخلوط سوخت و هوا باید در یک دامنه (رنج) معینی باشند تا احتراق صورت گیرد.دامنه احتراق برای هر سوخت متفاوت می باشد .اگر مخلوط ضعیف باشد (مقدار هوا زیاد  و سوخت کافی نباشد ) نخواهد سوخت ، اگر مخلوط غنی باشد (مقدار سوخت زیاد و هوا کافی نباشد) نخواهد سوخت و  گازها شکل و حجم ثابتی ندارند و برای یک مدت نامعلوم منبسط باقی می مانند.گاز بیشترین سطح تماس را با هوا دارد.هوا یک مخلوط غیر قابل رویت , بی بو و بی مزه است که اطراف زمین را فرا گرفته است.

هوا شامل تقریبا 21% اکسیژن و 78% نیتروژن با مقدار کمی گازهای دیگر نظیر دی اکسید کربن است که 1%بقیه را تشکیل می دهند.بعضی سوختها مانند پروپان و گاز طبیعی به شکل گاز هستند.

در حالت گازی مولکولهای اکسیژن و ملکولهای سوخت به راحتی می توانند با یکدیگر مخلوط شوند و هر کدام بطور مستقیم با یکدیگر تماس داشته باشند.

سوختها بحالت گازی نیاز به انرژی خیلی کمی برای اشتعال دارند , پس آنها اکنون در حالت مطلوبی برای احتراق هستند .فاکتور مهم برای سوختهای گازی ,  نسبت سوخت به هوا (FTAR) در مخلوط می باشد. مخلوط سوخت و هوا باید در یک دامنه (رنج) معینی باشند تا احتراق صورت گیرد.دامنه احتراق برای هر سوخت متفاوت می باشد .اگر مخلوط ضعیف باشد (مقدار هوا زیاد  و سوخت کافی نباشد ) نخواهد سوخت ، اگر مخلوط غنی باشد (مقدار سوخت زیاد و هوا کافی نباشد) نخواهد سوخت.

Oxygen and Oxidizing Agents اکسیژن و اکسید کننده ها:

برای آنکه احتراق اتفاق بیفتد ، لازم است اکسیژن با ماده سوختنی ترکیب شود.میزان اکسیژن لازم برای احتراق , بستگی به ترکیب شیمیایی ماده سوختنی جامد دارد.اگر مقدار اکسیژن کم باشد , ماده سوختنی نخواهد سوخت .اگر مقدار زیادی اکسیژن برای یک سوخت جامد موجود باشد , مسلما سوخت جامد خیلی سریع  و با حرارت زیاد سوخته می شود.

یک عامل اکسیدکننده می تواند بجای اکسیژن در پروسه احتراق بکار رود.در یک واکنش شیمیایی ، یک عامل اکسید کننده رفتاری مشابه اکسیژن دارد.موادی که در گروه اکسیدکننده ها قرار می گیرند ، احتراق مواد دیگر را تضمین و حمایت می کنند حتی اگر اکسیژن وجود نداشته باشد.

  • برای آنکه احتراق اتفاق بیافتد ، لازم است اکسیژن با ماده سوختنی ترکیب شود. میزان اکسیژن لازم برای احتراق , بستگی به ترکیب شیمیایی ماده سوختنی جامد دارد .اگر مقدار اکسیژن کم باشد , ماده سوختنی نخواهد سوخت .اگر مقدار زیادی اکسیژن برای یک سوخت جامد موجود باشد , مسلما سوخت جامد خیلی سریع و با حرارت زیاد سوخته می شود.
  • یک عامل اکسید کننده می تواند بجای اکسیژن در پروسه احتراق بکار رود. در یک واکنش شیمیایی ، یک عامل اکسید کننده رفتاری مشابه اکسیژن دارد. موادی که در گروه اکسید کننده ها قرار می گیردند ، احتراق مواد دیگر را تضمین و حمایت می کنند حتی اگر اکسیژن وجود نداشته باشد.

Heat گرما: 

مقداری انرژی گرمایی برای روشن کردن یک آتش مورد نیاز است.پروسه احتراق حرارت بیشتری تولید میکند.اگر سوخت بکار رفته بحالت جامد و یا مایع باشد ، مقداری حرارت نیاز دارد تا سوخت را به مولکول تجزیه کند و به حالت گاز دربیاورد ، قبل از آنکه ماده سوختنی قابلیت سوختن داشته باشد. بعلاوه مقداری گرما نیز مورد نیاز است تا مولکولهای گازی شکل سوخت به درجه حرارت اشتعال خود برسند.در این نقطه است که واکنش بین مولکولهای سوخت و مولکولهای اکسیژن آغاز می شود.

به محض اینکه احتراق رخ دهد درجه حرارت انرژی گرمایی تولید شده افزایش می یابد و پروسه خیلی سریع کامل می شود.حرارت یکی از چندین صورت انرژی است.انرژی مورد نیاز جهت وقوع یک اشتعال می تواند از منابع مختلفی فراهم شود. صورتهای دیگر انرژی عبارتند از : انرژی مکانیکی ، الکتریکی و انرژی شیمیایی که براحتی به گرما تبدیل می شوند.

Methods of Extinguishment روشهای خاموش کردن:

مثلث آتش و چهار وجهی آتش , شرایط لازم برای ایجاد یک آتش سوزی را بیان می کنند.منظور ما از آتش نشان کسی است که بتواند آتش را بطور اصولی خاموش کند اگر چه راههای متفاوتی برای خاموش کردن آتش وجود دارد ، همه آنها را می توان در چهار روش اصلی خلاصه نمود.

  • چهار روش اصلی اطفاء حریق عبارتند از :
  • سرد کردن ماده سوختنی
  • راندن (دور کردن) اکسیژن از آتش
  • جدا سازی سوخت از آتش
  • شکستن واکنشهای شیمیایی
  • هر کدام از روشهای اطفاء حریق براساس قطع یکی از ترکیبات اصلی مثلث آتش یا چهار وجهی آتش میباشد
  • سه روش اول ، مثلث آتش را بیان می کنند.هنگامیکه مدل چهار وجهی آتش مطرح می شود هر چهار روش اطفاء حریق می توانند اجرا شود

هر چهار روش اصلی اطفاء حریق (توضیح داده شده در چهار وجهی آتش)

  1. A  سردکردن ماده سوختنی
  2. B  دورکردن اکسیژن از آتش
  3. C  جدا کردن سوخت از آتش
  4. D  شکستن واکنشهای شیمیایی یا عامل بازدارنده شعله

معمولی ترین روشی که برای خاموش کردن آتش بکار می رود ، سرد کردن ماده سوختنی با آب است.آب گرمای آتش سوزی را جذب میکند و به بخار تبدیل می شود. روش دوم دور کردن اکسیژن از آتش است.یک مثال در این مورد ، گذاشتن یک سرپوش بطور ماهرانه بر روی ظرف غذایی که شعله ور شده می باشد.

مثال دیگر بکار بردن فوم (کف)بر روی آتش سوزی مواد نفتی است که مانند یک پتو بخارات را حبس میکند و اکسیژن را از ماده سوختنی در حال اشتعال جدا می کند. شیوه سوم ، جداسازی(دور کردن) سوخت از آتش است ساده ترین راه برای اطفاء یک حریق ناشی از گاز طبیعی ، بستن شیر گاز می باشد. چهارمین روش اطفاء  عبارتست از قطع واکنشهای زنجیره ای شیمیایی با یک عامل شیمیایی است.

Chemistry of Combustionشیمی احتراق : 

با تجزیه و سوختن مواد ، واکنشهای شیمیایی و تغیرات فیزیکی متعددی روی می دهد .در بسیاری از موارد ، اجزای شیمیایی موجود تجزیه شده و چندین بار ترکیب می شوند .همانطور که قبلا توضیح داده شد واکنش هایی که منتج به آزاد شدن انرژی گرمایی هستند واکنشهای گرما زا و واکنشهایی که گرما جذب می کنند و یا برای  ترکیبشان به گرما نیاز دارند واکنشهای گرماگیر نامیده می شوند.

واکنش هایی که در آتش سوزیها روی می دهند ، مرکب هستند. فرایند احتراق علاوه بر تولید مقادیر زیاد گرما و نور ، محصولات فرعی گوناگونی نیز تولید می کند .محصولات تولیدی به نسبت میزان اکسیژن و سوختی که در هر لحظه فراهم می شود ، تغییر می کند .این میزان می تواند بطور مکرر و به سرعت تغییر کند.

بسیاری از آتش سوزیهایی که ما به عنوان مامورین آتش نشان با آن مواجه هستیم مقدار کمی اکسیژن دارند .معمولا در مراحل اولیه آتش سوزی مقدار اکسیژن نسبت به اکسیژن که آتش نیازی دارد مصرف کند ، بیشتر است .با پیشرفت آتش در درون یک ساختمان ، اغلب بیشتر اکسیژن موجود مصرف خواهد شد ، تا حدی که فرآیند احتراق بواسطه کمبود اکسیژن مجبور به کند سوزی می شود.

زیرا آتش فقط می تواند مقدار اکسیژن را مصرف کند که وارد فضای آتش گرفته می شود. این مسئله به احتراق ناقص می انجامد که باعث تولید مقادیر زیادی گازها و ترکیبات سمی مهلک می گردد.آگاهی از وجه تمایز بین اکسیداسیون ، احتراق و پیلوریز (تچزیه شیمیایی ) به ما کمک می کند.اکسیداسیون فرایند شیمیایی ترکیب شیمیایی اکسیژن با یک ماده برای ایجاد یک ترکیب جدید است .

فرایند اکسیداسیون می تواند کند یا تند باشد. به عنوان مثال فولادی که در معرض اکسیژن قرار می گیرد ، زنگ خواهد زد .زنگ زدن یک فرایند اکسیداسیون بسیار کند است .احتراق یک فرایند سریع خود پشتیبانی است که در آن اکسیژن با یک ماده دیگر ترکیب شده و به آزاد شدن گرما و نور می انجامد .

در نتیجه احتراق همان اکسیداسیون تند است .برای مقصود ما در اینجا واژه های احتراق و آتش می تواند با یکدیگر مبادله شوند(بجای هم دیگر بکار روند). پیلوریز (تچزیه شیمیایی ) ماده در اثر حرارت خارجی است .برخی از محصولات تجزیه ، گازها هستند که می توانند در اتمسفر (جو) بسوزند . پیلوریز در نهایت می تواند به تولید حرارت کافی  برای انجام احتراق بینجامد.

 محصولات احتراق  Smoke Particles:

ذرات دود :    

  • ذرات دود ترکیبی از اجسام جامد نسوخته ، نیمه سوخته(مختصر سوخته)یا مواد کاملا سوخته می باشد.اینذرات درون ستونهای گرمایی تولید شده از آتش سوزی بالا می روند. مواد نسوخته یا مختصر سوخته ذرات به اندازه کافی داغ هستند و می توانند مشتعل شوند اگر اکسیژن به آنها برسد و با هم تماس پیدا کنند.
  • ذرات کاملا سوخته عمدتا خاکستر می شوند ،بیشتر ذراتی که در دود یافت می شود ، سمی هستند.
  • بعضی از این ذرات به اندازه ای کوچک هستند که می توانند از مکانیزم حفاظت از دستگاه تنفسی انسان (نایژه ها ) عبور کنند و وارد ششها شوند.

Liquids مایعات:

  • دود ، اغلب قطرات ریز مایعات را در بر دارد .هنگامی که ترکیبی از بین آنهای نفتی می سوزد ، قطرات ریزی تولید می کند که بخشی از دود را تشکیل می دهد. بین انهای نفتی یا ترکیبات چرب می توانند سمی و خطرناک برای تنفس باشند. بعضی از قطرات آلوده سمی از طریقی پوست توانند جذب شوند .برای شناخت بیشتر مثالهایی از مواد سمی سرطان زا که بسرعت از طریقی پوست جذب می شوند ضروری است.
  • و عبارتند از:
  • هیدروکربن های آروماتیک همچون اکسلن ، تولوئن و بنزن
  • هنگامی که آب به یک حریق پاشیده می شود ، قطرات کوچک آب بحالت معلق در دود یا بحالت بخار(مه)در می ایند مانند مه ای است که در یک شب سرد پدید می اید .  قطرات آب اغلب جذب ذرات اجسام که به شکل دود درآمده اند ، می شوند

Gases گازها: 

  • دود حاوی انواع مختلفی از گازها می باشد. ترکیب گازها در دود بسیار متفاوت است و به نوع موادی که می سوزند ، درجه حرارت و میزان اکسیژن موجود در آتش سوزی بستگی دارد. سوختن چوب ترکیبی از گازهای مختلف تولید می کند که با تولیدات مواد نفتی متفاوت است.(بخاطر داشته باشید که پلاستیک ها از مواد نفتی ساخته می شوند). بیشتر گازهایی که در یک آتش سوزی تولید می شوند ، سمی هستند.
  • منواکسید کربن , سیانید هیدروژن و فسژن سه گاز خیلی سمی هستند که اغلب در دود وجود دارند.
  • منواکسید کربن در مقدار بسیار کم هم کشنده است. سیانید هیدروژن یکی از گازهایی است که در اتاقهای گاز برای کشتن محکومان مورد استفاده قرار میگرفت.
  • فسژن گازی است که در جنگ جهانی اول استفاده شد تا سربازان را ناتوان کند.
  • آتش سوزیها همچنین تولید گاز دی اکسید کربن نیز می کنند.اگر چه این گاز بی اثر است و سمی نیست اما دی اکسیدکربن می تواند جانشین اکسیژن شود و باعث هیپوکسی گردد.
  • Hypoxia :عامل کاهش دهنده میزان اکسیژن در خون و نسوج است.

Fire Fighter safety Tips نکات ایمنی آتش نشان: 

  • محیط های پر دود همیشه کشنده هستند. استفاده از تجهیزات تنفسی در هر زمان که شما می خواهید وارد فضای دود گرفته شوید ، ضروری است.این وسایل (تجهیزات تنفسی)را در حریق ساختمانها , آتش سوزی آشغال دانی بزرگ ، حریق خودرو یا هر نوع آتش سوزی که دود تولید کند ، بپوشید .
  • گازهای سمی مشترک در محیط های پر دود عبارتند از:
  • منواکسید کربن ، کلرید هیدروژن ، سیانید هیدروژن ، دی اکسید کربن ، دی اکسید نیتروژن ، فسژن ، آمونیاک وکلر.

Heat Transfer انتقال حرارت:                                                                               

  • مبحث انتقال حرارت برای یک آتش نشان بسیار مهم است زیرا حرارت برای وقوع احتراق و آتش گرفتن ضروری است .آتش سوزیها اغلب مقدار زیادی حرارت تولید می کنند که منجر به در بر گرفتن بقیه ماده سوختنی و توسعه حریقی می گردد. انتقال حرارت مخصوصا در ارتباط با چگونگی حفاظت آتش نشانان از گرمای آتش مهم است. لباس های محافظ چون سپری هستند که کمک میکند انتقال حرارت از آتش به آتش نشان محدود گردد. سه نوع مکانیزم انتقال حرارت وجود دارد.
  • انرژی حرارتی می تواند از اجسام گرمتر به اجسام سردتر از طریقی یکی از مکانیزم ها یا بوسیله ترکیبی از سه مکانیزوم با یکدیگر منتقل شده و آتش سوزی را گسترش دهد.
  • ما به عنوان آتش نشان می دانیم که دلیله توسعه آتش سوزی یکی از موارد هدایت, جابجایی , تشعشع یا ترکیبی ازآنها می باشد. که اغلب مقارن با هم (همزمان) اتفاق می افتد .در بیشتر مواقع یکی از مکانیزم ها از دوتای دیگر قوی تر است.

Characteristics of Liquid Fuel Fires مشخصات آتش سوزی سوختهای مایع:   

آتش سوزیهایی که در سوختهای مایع بوقوع می پیوندد خصوصیات متفاوتی نسبت به آتش سوزیهای سوخت جامد دارد.همانطور که قبلا بحث شد سوختهای جامد در حالت جامد نمی سوزند بلکه آن ماده باید تجزیه شود و ترکیبات آن باید کاملا تبخیر شود تا بتواند بسوزد.مشابه این خصوصیات برای مایعات نیز صادق است.یک مایع سوختنی قبل از آنکه بسوزد بایستی به بخار تبدیل شود.بعلاوه مولکولهای تبخیر شده سوخت باید با یک غلظت مناسب با هوا مخلوط شود.

یک حداقل و حداکثر غلظتی برای هر بخار وجود دارد تا بتواند مشتعل شود.این دو غلظت حدود قابلیت اشتعال نام دارند.سه شرط برای آنکه یک مخلوط بخار و هوا بتواند مشتعل شود وجود دارد که عبارتند از :

  1. میزان مخلوط سوخت و هوا بایستی در داخل محدوده قابلیت اشتعال باشد.
  2. یک منبع آتش زنه با انرژی کافی برای مشتعل نمودن بخارات باید وجود داشته باشد.
  3. تماس کافی به مدت لازم بین منبع آتش زنه و مخلوط سوخت و هوا برای انتقال انرژی جهت اشتعال وجود داشته باشد.

همانطور که مایع گرم می شود مولکولها در مایع فعالتر شده و بعضی از آنها شروع به جداشدن از سطح مایع بحالت بخار میکنند.فرایندی که مولکولها از سطح مایع آزاد می شوند را تبخیر می نامند.همچنان که دمای مایع افزایش می یابدمیزان تبخیر نیز فزونی می یابد.در نقطه جوش همه مایع به بخار تبدیل می شود.میزان مایعی که تبخیر خواهد شد به میزان فراریت مایع بستگی دارد.هر مایعی که فرارتر باشد ، سریعتر از مایعی که فراریت کمتری دارد ، تبخیر می شود.

بیشتر مایعات تبخیر شونده مخلوط آنها به حدی می رسد که بخار کافی در هوا برای یک مخلوط سوخت هوا تولید کند.برای مثال بنزین می تواند در دمای پایین تر از منفی چهل وپنج درجه فارنهایت بخارات قابل اشتعال تولید کند.آتش سطح مایع را گرم خواهد کردوباعث می شود بخارات سریعتر آزاد شوند.این قضیه منجر به افزایش میزان سوختن می نماید.بدلیل اینکه اکثر سوختهای مایع مخلوطی از ترکیبات متفاوت هستندنقطه جوش یکسانی ندارند.برای مثال بنزین تقریبا مخلوطی از صد نوع ترکیب مختلف و منحصر بفرد است که نرخ های تبخیر آنها(45)  با هم متفاوت است.

بخارات بنزین ترکیبی ازبخارات متفاوتی است که مخلوط آنها با یکدیگر یک ترکیب را بوجود آورده اند.مایعات قابل اشتعال در سه بخش دمایی متفاوت ذیل تعریف می شوند.این بخشها برای مقایسه مشخصات مختلف سوخت ها بکار می روند.

نقطه شعله زنی یا  Flash Point  کمترین درجه حرارتی است که یک مایع تولید بخار قابل اشتعال بنماید.این اندازه گیری بوسیله کمترین دمایی که مایع به مقدار کافی بخار تولید کند که در حضور منبع آتش زنه برای یک زمان کوتاه یک شعله کوچک تولید کند.در این غلظت شعله ممکن است خیلی سریع خاموش شود.

نقطه آتش(Fire Point) یا Flame Point کمترین درجه حرارتی است که در آن یک مایع تولید بخار کافی جهت ادامه آتش گیری بنماید.

درجه حرارت اشتعال یا Temperatureدمایی است که در آن مخلوط سوخت – هوا تولید شده توسط یک مایع خودبخود شعله ور شود. درجه حرارت اشتعال واقعی مخلوط بوسیله کمترین درجه حرارت اشتعال اعضای ترکیب شده تعیین می شود.

مشخصات آتش سوزی سوختهای گاز:                                                                                       

  • چگالی بخار به وزن یک سوخت گازی نسبت داده می شود. چگالی بخار اندازه گیری وزن مولکول های گاز در مقایسه با هوا است .به وزن هوا ارزشی ک داده می شود.یک گاز با چگالی بخار کمتر از یک ، به قسمت فوقانی یک فضای بسته صعود خواهد کرد یا در یک فضای باز بالا خواهد رفت.
  • یک گاز با چگالی بخار بیشتر از یک ، سنگینتر از هواست و به سطح زمین فرود خواهد کرد .در موقعیت هایی که گاز قابل اشتعال وجود دارد ، دانستن چگالی بخار تولید شده به شما امکان می دهد که پیش بینی کند آن مکان خطر اشتعال در سطح بالا یاسطح پایین محل وجود دارد.
  • دانسیته گاز هیدروژن7/0 است به همین جهت بسیار سبک است و در فضا به بالا صعود می کند.
  • دانسیته گاز پروپان51/1 است بنابراین در سطح زمین باقی می ماند.
  • دانسیته منو اکسید کربن 97/0 است بنابراین خیلی به دانسیته هوا نزدیک است.
  • منواکسید کربن به راحتی با همه لایه های هوا مخلوط می شود زیرا تقریبا چگالیش با آنها برابر است.

حدود اشتعال پذیری:   

مخلوط گازهای قابل اشتعال و هوا فقط وقتی که در غلظت های معینی با هم مخلوط شوند ، خواهند سوخت.اگر مقدار سوخت در مخلوط کم باشد این سوخت برای فرایند احتراق کافی نخواهد بود.به این مخلوط اصطلاحاً بیش از حد رقیق گفته می شود.اگر مقدار بخار سوخت در مخلوط زیاد باشد در آن صورت اکسیژن کافی برای ایجاد اشتعال موجود نخواهد بود.به این مخلوط نیز اصطلاحا بیش از حد غنی گفته می شود.محدوده مخلوط ها از یک سوخت به سوخت دیگر متفاوت است.

گاز طبیعی برای آنکه بتواند بسوزد باید با غلظت بین5/4 % تا 15 % در هوا مخلوط شود.این مقادیر به عنوان حد بالا و حد پایین قابلیت اشتعال پذیری شناخته می شوند.

اصطلاحات حدود قابلیت اشتعال و حدود انفجار در این کتاب بجای هم استفاده می شوند.در بیشتر شرایط اگر مخلوط قابل اشتعال و هوا شعله ور شوندامکان و توانایی انفجار را دارند.وسایل تست که درصد مخلوط گاز یا هوای موجود در سوخت را اندازه گیری کنند وجود دارد و تعیین می کنند که چه وقت در یک حادثه اضطراری خطری وجود ندارد و ایمن می باشد.

  • حداقل دامنه انفجار LEL به حداقل میزان سوخت گازی اشاره می کند که باید در مخلوط گاز و هوا وجود داشته باشد تا مخلوط قابل اشتعال یا انفجار گردد.
  • در خصوص منو اکسید کربن میزان LEL در حدود 5/12%است.
  • حداکثر دامنه انفجار UEL منواکسیدکربن 74% است این دو مقدار به ما بیان می کند که منو اکسید کربن می تواند بسوزد یا منفجر شود هنگامی که حداقل غلظت آن 5/12% و بیشتر از 74% در هوا نباشد.
  • LEL = Lower Explosive Limit
  • UEL = Upper Explosive Limit

BLEVE بلوی:     

  • Boiling liquid Expanding Vapor Explosion
  • شما باید چگونگی روی دادن یک عامل بالقوه مهلک و کشنده که در سوخت های مایع و گاز وجود دارد را بدانید آن عامل جوشیدن، مایع ، انبساط ، بخار ، انفجار یا BLEVE است.یک بلوی هنگامی می تواند اتفاق بیفتد که یک سوخت مایع در یک ظرف تحت فشار ذخیره شده باشد .به عنوان مثال یک مخزن پروپان که بخشی از آن با پروپان مایع و بقیه مخزن با بخار پروپان پر شده است .
  • معمولی تری علت پدیده BLEVE آتش سوزی است که در مجاورت یک مخزن اتفاق می افتد .آتش مایعداخل مخزن را گرم می کند و باعث می شود بخارات بیشتری تولید شود. این افزایش فشار داخلی مخزن می تواند به حدی برسد که مخزن را بطور فاجعه آمیزی منفجر نماید .هنگامیکه این اتفاق روی دهد قطعات بزرگ مخزن می تواند تا فواصل قابل توجهی پرتاب و مامورین آتش نشانی را مجروح ویا حتی باعث مرگ آنان گردد. مضافا اینکه باقیمانده مایع قابل اشتعال از مخزن رها شود .چون درجه حرارت مایع در نقطه جوش یا بالاتر از آن است مایع فورا به بخار تبدیل شده و به سرعت ابر منبسطی را ایجاد می نماید .سپس آتش می تواند این بخارات فرار را مشتعل نموده و یک گوی آتشین تولید نماید.

همه این اتفاقات خیلی سریع و در عرض دو ثانیه اتفاق می افتد.در طی چند سال گذشته 12 نفر از ماموران آتش نشانی در اثر پدیده BLEVE کشته شده اند.این حادثه در حالی اتفاق افتاده که آنها سعی داشتند آتشی را خاموش کنند که مخازن محتوی گازهای مایع شده را فراگرفته بود.با آگاهی از خصوصیات سوخت های گازی قابل اشتعال و مکانیزم پدیده BLEVE می توانیم از مجروح شدن یا مرگ افراد در مواقع اضطراری جلوگیری نماییم.

آتش سوزی ها بر اساس نوع ماده سوختنی که در حال سوختن است طبقه بندی می شوند.

سیستم طبقه بندی طرحی است برای ساده تر کردن تصمیماتی که باید برای انتخاب عامل اطفایی و روشهای مختلف اطفاء حریق منظور شود.انواع آتش سوزیها در یکی از کلاسهای A , B , C , D , K قرار می گیرند.

  • برای هر گروه از آتش سوزیها عوامل اطفایی مطابق با آن گروه بکار برده می شود.عوامل اطفایی کلاس A برای خاموش کردن آتش سوزیهای کلاس A بکار می روند و الی آخر.
  • ما به روشهای مختلف مقابله با انواع آتش سوزیها در مطالب بعدی بطور جزیی تر خواهیم پرداخت.در یک آتش سوزی ممکن است بیشتر از یک کلاس دخیل باشند.
  • به عنوان مثال یک آتش سوزی که در یک ساختمان چوبی کلاس A اتفاق می افتد می تواند محصولات نفتی کلاس B و مدارات الکتریکی کلاس C را نیز در بر داشته باشد.
  • همچنین ممکن است مواد کلاس A وکلاسB  را در بر داشته باشد

هنگامیکه حرارت ، ماده سوختنی ، اکسیژن و واکنشهای زنجیره ای مورد نیاز تحت شرایط مطلوب و کافی فراهم شوند آتش سوزی اتفاق خواهد افتاد.چنانچه آتش سوزی پیشرفت نماید چهار مرحله مجزا را طی خواهدکرد که عبارتند از :

  1. اشتعال          Ignition
  2. رشد            Growth
  3. اوج احتراق    Fully Developed
  4. فروکش کردن   Decay
  5. مرحله گر گرفتن  Flashover

مرحله گر گرفتن  Flashover: 

فلاش اور یک نقطه بین مرحله رشد و مرحله گسترش کامل آتش یا اوج احتراق است.جایی که همه مواد موجود در اتاق مشتعل می شوند.بیشتر آتش سوزی ها در ابتدا کوچک هستند،پس از آنکه آتش رشد نمود ، تجمع انرژیهای جابجایی ، هدایت و تشعشعی باعث می شوند که دمای سطوح مواد قابل اشتعال در اتاق یا فضای بسته به نقطه اشتعالشان برسند.هنگامیکه مقدار دما به حدی برسد که مواد خیلی سریع و متوالی شعله ور شوند ، انرژی گرمایی تولید شده در اتاق بشدت افزایش خواهد یافت.

در نقطه Flash Over تمام مواد سوختنی در یک زمان واحد به درجه حرارت اشتعال خود می رسند ، درجه حرارت محیط در ظرف چند ثانیه به حدود 1000 درجه فارنهایت 5/537 درجه سانتی گراد می رسد.Flash Over اغلب برای آتش نشانان خطر مرگ در بر دارد.زیرا شرایط را می تواند در یک آن تغییر دهد.جزییات بیشتر در خصوص Flash Over در ادامه مطالب بطور مفصل بحث خواهد شد.

در طی اوج احتراق ، آتش سوزی بسوی Flashover سیر می کند.تمام مواد قابل اشتعال مشتعل شده و حرارت تولید شده به حداکثر مقدار خود می رسد.

در این نقطه تمام مواد آتش می گیرند و مقدار زیادی گاز ناشی از احتراق مواد سوختنی تولید می شود.در طی این مرحله اکسیژن موجود بسرعت مصرف می شود .

آتش در صورتی می تواند تمام مواد را بسوزاند که اکسیژن کافی موجود باشد.اگر آتش بیشتر از مقدار هوای تازه جابجا شده یا جایگزین شده اکسیژن مصرف نماید ، سرعت سوختن کاهش خواهد یافت.

Flashover هنگامی اتفاق می افتد که تمام مواد قابل اشتعال موجود در یک اتاق یا یک محیط بسته و محدود بطور ناگهانی شعله ور شوند.Flashover می تواند بصورت یک انفجار اتفاق بیفتد اما متفاوت از انفجار Backdraft می باشد که در صفحه بعد توضیح داده می شود.

احتمال وقوع Flashover بیشتر از Backdraft است.Flashover در یک اتاق یا فضا هنگامی اتفاق می افتد که آتش رشد پیدا کرده و گرما همه اشیاء محیط را به اندازه کافی تحت تاثیر قرار داده است.گازهای داغ تولید شده از حریق ، به سمت سقف اتاق حرکت کرده و از آنجا بطرف اتاقها پیش می رود.این گاز ها آنقدر داغ هستند که تشعشعات انرژی گرمایی آنها به زیر لایه دود و محتویات داخل اتاق تابش نماید.مادامیکه سقف و دیوارها گرم می شوند ، گرمای تابشی آنها به فضای اتاق برمی گردد.

این گرمای زیاد باعث می شود که تمام اشیاء قابل اشتعال موجود در محیط ، در یک زمان واحد به درجه حرارت اشتعال برسند.مضافا اینکه اجسامی که زودتر شعله ور می شوند مقداری انرژی حرارتی از آنها آزاد می شود که سبب افزایش سریعتر دمای اتاق می گردند و باعث تسریع در انجام Flashover نیز می شود.

یک آتش نشان بدون تجهیزات کامل حفاظتی نمی تواند در موقعیتی که Flashover اتفاق می افتد بیش از چند ثانیه زنده بماند.افزایش ناگهانی دما تمامی تجهیزات حفاظت فردی ، وسایل و لباسهای او را در بر می گیرد.آتش نشانها اغلب زمانی به محل آتش سوزی می رسند که احتمال وقوع Flashover وجود دارد.آنچه که خیلی مهم است اینکه آنها باید قادر به تشخیص موقعیت و حالتی که ممکن استFlashover اتفاق بیفتد باشند.علائم و حالتهایی که احتمال وقوع Flashover را نشان می دهد ، عبارتند از :

  • دود سیاه و غلیظی که با فشار از طریق در یا پنجره های باز خارج می شود.چون دود دارای حرارت زیاد و تحت فشار است ، چندین فوت از محل باز شده فاصله پیدا می کند.این دود سیاه که بصورت حلقوی است همانند یک آتش سیاه بنظر می رسد.
  • دود غلیظی که در قسمت فوقانی سقف و در نیمه بالایی در یا پنجره محلی که آتش گرفته ، پر شده باشد.دود در داخل اتاق تا ارتفاع دستگیره در را احاطه می کند و پایین تر از آن( از لبه دستگیره به پایین) اغلب روشن است و می توان آتش را در داخل اتاق دید.

Rollover یا Flameover یک مفهوم دارند که برای توصیف سوختن گازهای ناشی ازحریق بکار می روند.

این پدیده در یک یا دو حالت زیر اتفاق می افتد :

هنگامیکه گازهای سوخته شده حریق از ماده سوختنی جدا شده ، بطرف سقف بالا رفته و بطور افقی پخش شود. هنگامیکه گازهای نسوخته قابل احتراق بطرف سقف بالا رفته و بطور افقی پخش شود.

گازهای ناشی از حریق گرمای کافی برای اشتعال دارند ولی اکسیژن کافی ندارند.چنانچه گازهای قابل احتراق خود را به یک مجرای باز مانند پنجره یا در باز برسانندو با هوای غنی از اکسیژن ترکیب شوند بصورت شعله باز، مشتعل می شوند.در هر دو حالت گاز های ناشی از حریق هستندکه می سوزند.برای اینکه Rollover متوقف شود ،آتش سوزی باید کنترل شود.حالتی که شما را به احتمال وقوع Flashover راهنمایی می کند ، بدون کنترل آن محل را ترک کنید.

تنها کاری که  آتش نشانان برای جلوگیری از وقوع Flashover می توانند انجام دهند ، این است که بی درنگ هوای(اتمسفر) محیط را سرد کنند یعنی گرمای محیط را کاهش دهند.این عمل ، تهاجم برای سرد کردن فضای اتمسفر نامیده می شود.برای دستیابی به این امرتدارک یک خروجی یا تهویه فوری لازم است.

Backdraft:

بهترین توصیف برای Backdraft انفجاری است که اتفاق می افتد زمانی که اکسیژن بطور ناگهانی به فضایی که خیلی گرم بوده و مقدار زیادی دود و بخارات قابل اشتعال در آن وجود دارد ، وارد شود.پدیده Backdraft گاهی اوقات تحت عنوان انفجار دود نیز نامیده می شود زیرا در اثر انفجار دود ناشی از حریق است که رخ می دهد.

Backdraft معمولا هنگامی اتفاق می افتد که حریق در مرحله کند سوزی است یا زمانیکه شدت آتش سوزی در اثر کمبود اکسیژن کاهش یافته است.یک نمونه از شرایطی که بر وقوع پدیده Backdraft دلالت می کند ، شروع آتش سوزی در ساختمانی است که مقدار زیادی دود و منواکسید کربن در آن تولید شده است.این محصولات در داخل یک فضای بسته یا سراسر یک ساختمان کامل جمع می شوند.

ساختمانی که بالنسبه باید چندین باز شو داشته باشد ، در شرایطی که محصولات احتراق به سختی از آن خارج شوند جریان ورود هوای تازه به داخل ساختمان نیز متوقف خواهد شد.از طرفی آتش برای ادامه فرآیند سوختن خود مقدار زیادی اکسیژن مصرف می کند ، بنابراین شدت یا نرخ احتراق کاهش می یابد.گاهی اوقات شعله ناشی از احتراق نیز خاموش شده و حریق کند سوز می شود.

این حالت در داخل یک ساختمان یا فضای داخلی ساختمان که از منو اکسید کربن یا یک گاز قابل اشتعال یا محصولات دیگر احتراق پر شده است ، پیش خواهد آمد.دود محتوی مقدار زیاد از موادی است که کاملا نسوخته اند.این مخلوط به اندازه کافی داغ است که بسوزد و فقط چیزی که آن را از انفجار حفظ می کند کمبود اکسیزن است.

اگر اکسیژن بطور ناگهانی وارد فضا شود ، مخلوط بسرعت مشتعل شده و با قدرت منفجر خواهد شد.این امر زمانی اتفاق می افتد که آتش نشانان یک در یا یک پنجره را در مسیر منتهی به آن فضا باز کنند و متعاقب آن ، اکسژن وارد آن فضا شود.مواردی وجود دارد که در اثر یک انفجار بزرگ ، شیشه ، بخشی از دیوارها و حتی ساختمان بطرف آتش نشانان پرتاب شده است.

آتش نشانان باید علائم تهدید آمیز Backdraft را یاد بگیرند.این علائم عبارتند از:

  • شعله از بیرون ساختمان کم یا اصلا رویت نمی شود.(حریق کند سوز است ،شعله ندارد) .
  • دود تحت فشار از درز و شکافهای اطراف درها ، پنجره ها و پیش آمدگی لب بام خارج می شود.
  • بعنوان نمونه ، بازشو بزرگی مانند در و پنجره در ساختمان وجود ندارد.
  • آتش زنده قابل رویت است .جای که دود بصورت کپه کپه از ساختمان خارج می شود و از لای درز ها به داخل کشیده می شود چنین بنظر می رسد که در حال نفس کشیدن است.
  • در رنگ دود بدون علت تغییر حاصل می شود.(سبز متمایل به زرد). شیشه ها به دود آلوده شده و در اثر کربن غلیظ ناشی از دود ، سیاه شده اند.

علائمی که دلالت بر وجود حرارت زیاد باشد ، وجود دارد.آنچه مهم است مورد توجه قرار گیرد اینکه این عمل در ساختمان کامل یا فقط در درون یک فضای داخلی ساختمان نظیر یک اتاق زیر شیروانی ،صندوق خانه یا دیگر فضاهای پنهان می تواند اتفاق بیفتد.پدیده Backdraft می تواند در هر موقعیتی که اکسیژن بطور ناگهانی وارد یک فضای بسته که از محصولات داغ در حال سوختن اشغال شده ، رخ دهد.

بهترین راه برای پشگیری از وقوع Backdraft ، باز کردن یک مجرای تهویه در بالای سطح محل می باشد بطوریکه گازهای داغ بتواننداز داخل محل تخلیه شوند ، بدون آنکه هوای تاه وارد گردد.این یک کار ساده ای نیست و نیازمند آن است که در خیلی از جاهای محصور بین محل تهویه و کانون آتش تناسب بوجود آید. بهترین نکته قابل توجه برای آتش نشانان این است که بدانندهنگامیکه شرایط وقوع Backdraft وجود دارد ، از اموری که موجب آن می شود ، اجتناب کنند مثلا باز کردن نادرست فضایی در زمان نامناسب.

Thermal Layering and Thermal Balance تعادل حرارتی و لایه بندی شدن حرارت: 

در طی یک آتش سوزی در یک اطاق یا محل بسته ،گازهایی که از حریق تولید می شوند در صدد رسیدن بسطح فوقانی محل می باشند و با دمای آنجا به تعادل می رسند.قبل از Flashover ، داغ ترین گازها همیشه تا سطوح فوقانی محل بالا می روند و دما در سطح کف محل نسبت به سقف آن کمتر است.(اگرچه به آرامی می تواند به اندازه ای گرم شود که در سطح کف نیز هر چیزی که تجهیزات حفاظتی یا پوشش مناسبی نداشته باشد را بسوزاند).پس از مدت زمان کوتاهی تعادل حرارتی حاصل می شود.

شما در سطح قرار بگیرید جایی که دمای آن کمترین مقدار را دارد.در این حالت مدت زمان باقی ماندن شما در سطح در صورت پوشیدن تجهیزات حفاظت فردی می تواند افزایش یابد.اگر این تعادل گرمایی نرمال ، معکوس گردد ، چندین حادثه زیان آور برای آتش نشانان اتفاق می افتد.هنگامیکه آب بصورت اسپری به قسمت فوقانی یک اتاق پاشیده شود ، انرژی فوق العاده زیاد گازهای داغ واقع در سطح فوقانی محل ، آب را به بخار تبدیل می کند.چون بخار بسرعت منبسط می شود چندین برابر فضای حجم مایعی آب را اشغال می کند.بخارات تولید شده بسیار داغ هستند زیرا انرژی زیادی از گاز های داغ حریق را جذب کرده اند.

انبساط بخارات فوق العاده داغ می تواند تمام اتاق را پر کند و همچنین جانشین گازهای بسیار داغ حریق در زیر سقف گردد.مخلوط بخار داغ و گاز های حریق می تواند منجر به سوختگی هایی برای آتش نشانان گردد.حتی زمانیکه آنها در سطح کف محل قرار دارند و تمام وسایل حفاظت فردی خود را پوشیده باشند.این عمل زندگی را برای هر قربانی که بدام آن بیفتد ، در معرض مخاطره قرار می دهد.آنچه که مهم است شما بدانید مفهوم گرمای لایه بندی شده است.شما می توانید برای اجتناب از بوجود آمدن دمای غیر متعادل دو کار مهم انجام دهید.

اول ، عملیات آتش نشانان باید حساب شده باشد ، بطوریکه در صورت امکان گازهای بسیار داغ از محلی که شما قصد اطفای آن را دارید ، خارج شوند.

دوم ، نکته مهم دیگر استفاده از جریان درست آب برای موقعیت آتش سوزی می باشد.باز کردن یک جریان فوگ(مه پاش) به درون یک محیط بسته گرم ، بخار بسیار زیادی نسبت به یک جریان مستقیم(جت) تولید می کند.بنابراین یک جریان مستقیم آب(جت) انتخاب کنید و اجازه بدهید آب بیشتری به سطوح آتش گرفته برسد ، جایی که می تواندبیشترین اثر را داشته باشد.استفاده صحیح از تکنیک ها ، از بوجود آمدن دمای غیر متعادل جلوگیری می کند

Fuel Load and Fire Spreadبار سوخت و توسعه حریق:                                                                                                    

بار سوخت تمام مقادیر محصولات قابل احتراق موجود در یک اتاق یا فضا را بیان می کند.

بار سوخت تعیین میکند که چه مقدار حرارت و دود بوسیله یک حریق با فرض اینکه تمام مواد سوختنی در آن فضا مصرف شود ، تولید خواهد شد.اندازه و شکل مواد داخل اتاق و انواع مواد بکار رفته در آن اثر فوق العاده ای برمیزان سوختن و نرخ احتراق پذیری مواد دارد.فاکتورهای مشابه دیگری نیز میزان تاثیر پذیری توسعه حریق بر وسایل دیگر را تعیین می کند.حتی ترتیب چیدمان اثاثیه در داخل یک اتاق میتواند در نحوه گسترش یک حریق تفاوت ایجاد کند.

برای مثال در نظر بگیرید یک نیمکت در یک اتاق نشیمن که در مدلهای مختلف مبله شده دچار حریق شده ، بعبارتی دیگر اتاقی با یک نیمکت ، دو صندلی فنر دار ، یک میز مرکزی پذیرایی ، یک میز قهوه خوری ، چندین میز عسلی کوچک ویک سطل آشغال Waste basket مفروش شده است.

دیوار ها رنگ آمیزی شده و کف با فرش ماشینی پوشانده شده است.تقریبا هر چیزی که در اتاق است قابلیت اشتعال زیادی دارد.این مکان مستلزم فاکتورهای مختلف زیادی است که در یک حادثه بطور همزمان یا متوالی و سریع اتفاق بیفتد.

بیشتر مواد بکار رفته در ساخت یک نیمکت ، انواع پلاستیک ها هستند.در صورتیکه نیمکت بسوزد مقدار زیادی انرژی حرارتی مهیب و ترسناک در داخل اتاق آزاد می شود.اگرعمل اطفاء حریق صورت نگیرد آنها خواهند سوخت تا همه مواد سوختنی مصرف شود.گرما باعث خواهد شد که مواد پلاستیکی نیمکت و دیگر قطعات مبل داخل اتاق گازهای سمی و قابل اشتعال آزاد کنند ، حتی قبل از اینکه آنها شعله ور شوند.سوختن پلاستیک ها مقادیر زیادی دود و محصولات قابل اشتعال آزاد خواهد کرد.این محصولات سمی و قابل اشتعال هستند و بطور کامل دید در اتاق را تیره و تار می کنند.

برای هر کسی که در اتاق باقی بماند جو بسیار خطرناکی فراهم می نماید.با سوختن پلاستیک های بکار رفته در نیمکت ، چکیدن آن بر روی فرش آغاز خواهد شد در نتیجه فرش نیز مانند نیمکت آتش می گیرد و خواهد سوخت.همانطور که سوختن ادامه می یابد ، همه محتویات اتاق همچون سقف و دیوار ها را آتش در بر خواهد گرفت.این نسبتا یک مثال ساده است که فقط یک نمونه از اتاق نشیمن را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است.در آتش سوزی یک ساختمان موضوع بسیار پیچیده می شود.هنگامیکه گرما و محصولات قابل احتراق از یک اتاق به اتاق دیگر منتشر می شود ، همه این عوامل و خیلی عوامل دیگر بر رفتار حریق تاثیر می گذارند.

دیدگاه کاربران

(بدون دیدگاه)

دیدگاهتان را بنویسید

فهرست