خودروی آتش نشانی وسیله‌ای است که معمولاً به وسیله یک کشنده با طراحی خاص با هدف اطفاء حریق و انتقال آتش‌نشانان نجات ساخت می‌شوند. این خودروها بیشتر توسط آتش نشانی های شهری و صنایع پر ریسک جهت کنترل حوادث و پیشگیری استفاده می‌گردند. با توجه به تنوع حوادث کاربری‌های قرار گرفته بر روی این خودروها روز به روز در حال توسعه می‌باشند.
انواع ماشین آتش نشانی
خودروهای آتش نشانی بر اساس کاربرد و تناژ دسته بندی میشود:
-
خودروهای آتش نشانی بر اساس کاربرد
-
خودروی آتش نشانی ویژه اطفا:
اولین نوع کاربری خودروهای آتشفشانی با هدف اطفاء حریق در ساختمان‌های مسکونی و صنایع بزرگ می‌باشد کاربری این نوع از خودروها بر روی کامیون های کوچک و بزرگ قرار می‌گیرند همه این خودروها شامل یک عدد مخزن آب یک عدد پمپ جهت آبدهی می‌باشد.
در محیط‌های پرخطر مانند پالایشگاه‌ها، صنایع نفتی و پتروشیمی از سیستم فوماتیک استفاده میشود که شامل مخزن ذخیره فوم با ظرفیت بالا، پمپ اختصاصی برای انتقال محلول فوم غلیظ (Foam Concentrate) ، نازل‌های مخصوص پاشش فوم این سیستم قادر به مهار آتش‌سوزی‌های مواد قابل اشتعال با کارایی فوق‌العاده است.
-
خودروهای آتشنشانی با کاربری امداد و نجات:
این خودروها با هدف نجات مصدومان از حوادث و محیط‌های پرخطر طراحی شده‌اند. از جمله این خطرات میتوان به کار در ارتفاع، نشت گازهای خطرناک، مواجهه با مواد شیمیایی، سقوط در چاه‌ها و گودال‌ها، حوادث الکتریکی و… اشاره کرد.
این کاربری روی انواع وانت‌ها، خودروهای سبک، خودروهای سنگین و خودروهای سواری قابلیت اجرا دارد.
این خودروها مجهز به تجهیزات تخصصی امداد و نجات بوده و می‌توانند در شرایط بحرانی به سرعت عمل کنند.
-
خودروی آتشنشانی مجهز به نردبان (نردباندار):
این خودروها با هدف امداد و نجات و اطفای حریق در ساختمان‌های بلندمرتبه (تا ارتفاع ۱۰۰ متر) طراحی شده‌اند. به دلیل طول و وزن زیاد نردبان، فقط بر روی کامیون‌های سنگین قابل نصب است.
از جمله امکانات این خودروها آسانسور نجات برای انتقال سریع‌تر مصدومان و تخلیه نفرات از ساختمان‌های بلند در کمترین زمان ممکن ، سیستم اطفای هوشمند (مانند آبپاش خودکار یا فوم)
-
خودروی آتشنشانی جرثقیل‌دار:
این خودروهای تخصصی با بهره‌گیری از سیستم محرکه کامیون، امکان نصب جرثقیل‌های صنعتی با ظرفیت 1 تا 20 تن را فراهم می‌کنند.
کاربردهای اصلی این سیستم شامل :انتقال سریع تجهیزات سنگین به محل حادثه، انجام عملیات باربرداری در شرایط اضطراری، جابجایی خودروهای آسیب‌دیده در سوانح رانندگی و پشتیبانی از مأموریت‌های پیچیده امداد و نجات می شود.
-
خودروهای آتشنشانی مجهز به سیستم کف‌ساز هوایی فشرده (CAFS):
این سیستم پیشرفته که امروزه در انواع خودروهای آتشنشانی و امداد و نجات مورد استفاده قرار می‌گیرد، با افزایش چشمگیر راندمان عملیات اطفاء حریق همراه است. سیستم CAFS متشکل از یک مخزن حاوی محلول فوم رقیق‌شده و مجموعه‌ای از سیلندرهای هوای فشرده می‌باشد که قادر است حجم فوم تولیدی را تا 20 برابر افزایش دهد.
-
خودروهای آتشنشانی ویژه جنگل:
آتش‌سوزی جامدات همیشه نیاز به حجم زیادی آب دارد. آتش‌سوزی‌های جنگلی به علت صعب‌العبور بودن منطقه، حتماً باید از خودروهای ویژه اطفای حریق استفاده شود. ویژگی منحصربه‌فرد این خودروها قابلیت آفرود بودن و قدرت بالای آنهاست. لاستیک این خودروها باید پهن و با آج عمیق باشد. استاندارد NFP 1906 الزاماتی را برای این خودروها تعیین کرده که به طور خلاصه بیان می‌کند این خودروها باید بتوانند در جاده‌هایی با شیب تا 30 درجه و پرفرازونشیب و حتی رودخانه‌ها به راحتی حرکت کنند. همچنین باید قابلیت حمل حداقل 800 لیتر آب با فشار 80 psi را داشته باشند و بتوانند با حداقل سرعت 3 کیلومتر در ساعت حرکت کرده و همزمان عملیات اطفا را انجام دهند.
این خودروها با طراحی ویژه و قدرت مانور بالا، ابزاری ضروری برای مقابله با آتش‌سوزی‌های گسترده در مناطق جنگلی محسوب می‌شوند. سیستم‌های پیشرفته اطفای حریق همراه با قابلیت‌های حرکتی استثنایی، آنها را به گزینه‌ای ایده‌آل برای مأموریت‌های سخت و پیچیده تبدیل کرده است.
-
خودروهای آتشنشانی ویژه فرودگاه‌ها:
این خودروها با طراحی منحصر به فرد و توان عملیاتی بالا ساخته می‌شوند. آنها باید مجهز به موتورهایی با قدرت حداقل ۵۰۰ اسب بخار باشند تا بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن به محل حادثه برسند. ارتفاع بدنه این خودروها به گونه‌ای طراحی میشود که از برخورد با بال‌های هواپیما جلوگیری کند، در عین حال کابین شیشه‌ای بزرگ آنها دید کافی را برای راننده فراهم می‌آورد. این خودروها باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی مانند ICAO و NFPA طراحی شوند تا بتوانند در شرایط اضطراری فرودگاه‌ها به بهترین شکل ممکن عمل کنند.
-
خودروهای آتش نشانی بر اساس تناژ و ابعاد خودرو
این دسته از خودروهای آتشنشانی با وزن حداکثر ۲ تن، به دلیل ابعاد جمع و جور و وزن سبک، از چابکی و سرعت عمل بالایی برخوردارند. این ویژگی‌ها آنها را به گزینه‌ای ایده‌آل برای اولین پاسخ به حوادث تبدیل کرده است.
ویژگی‌های کلیدی:
– ابعاد و عملکرد: اندازه کوچک این خودروها امکان مانور سریع در معابر تنگ و مناطق شهری را فراهم می‌کند
– پلتفرم‌های مورد استفاده: شامل انواع خودروهای سواری، کامیونت‌ها، پیکاپ‌ها و وانت‌ها میشود
– ظرفیت‌های عملیاتی:
مخزن آب با گنجایش تا ۱۰۰۰ لیتر
توان پمپاژ تا ۲۰۰۰ لیتر بر دقیقه
قابلیت نصب سیستم‌های پیشرفته مانند واترمیست و CAFS (کف‌ساز هوای فشرده)
مدل‌های پرکاربرد:
– وانت‌های نیسان زامیاد
– پادرای پلاس
– پیکاپ‌های سبک مانند فوتون، کاپرا و آمیکو
کاربردهای عملیاتی:
- عملیات اطفای حریق اولیه
- مأموریت‌های امداد و نجات
- گشت‌زنی و شناسایی سریع
- پشتیبانی از تیم‌های عملیاتی
امکانات پرسنلی:
– ظرفیت حمل ۲ تا ۴ نفر پرسنل عملیاتی
– تجهیزات اولیه امداد و نجات
– سیستم‌های ارتباطی سیار
این خودروها با ترکیب مزایای وزن سبک، چابکی بالا و تجهیزات کافی، نقش حیاتی در پاسخ سریع به حوادث ایفا می‌کنند. طراحی مدرن آنها امکان نصب انواع سیستم‌های اطفای پیشرفته را فراهم ساخته، در حالی که هزینه‌های عملیاتی و نگهداری نسبتاً پایینی دارند.
-
خودروهای آتشنشانی پیشرو (۲ تا ۶ تن):
این دسته از خودروها با بهره‌گیری از شاسی‌های سنگین‌تر مانند کامیونت‌های ایسوزو ۵ تنی یا مدل‌هایی نظیر اف۳۸ فوسو، امکان حمل تجهیزات اطفایی و امداد و نجات بیشتری را فراهم می‌کنند. با وجود قدرت بالاتر و ظرفیت بیشتر، این خودروها نسبت به نمونه‌های سبک‌وزن (زیر ۲ تن) کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما در مواقعی که نیاز به تجهیزات اضافی یا عملکرد قوی‌تر باشد، گزینه‌ای ایده‌آل محسوب می‌شوند.
ویژگی‌های کلیدی:
– قدرت و گنجایش بالا: توانایی حمل بار و تجهیزات بیشتر نسبت به خودروهای زیر ۲ تن
– پلتفرم‌های رایج: استفاده از شاسی‌های سنگین مانند کامیونت‌های ایسوزو و فوسو
– کاربردها:
– عملیات اطفای حریق با نیاز به ظرفیت آب یا کف بیشتر
– مأموریت‌های امداد و نجات با تجهیزات تخصصی
– پشتیبانی از تیم‌های عملیاتی در حوادث بزرگ‌تر
این خودروها با ترکیب چابکی نسبی و قدرت عملیاتی بالاتر، پل ارتباطی بین خودروهای سبک پیشرو و کامیون‌های سنگین آتشنشانی محسوب می‌شوند.
-
خودروهای آتشنشانی سبک (۶ تا ۱۰ تن):
این خودروها با وزن ۶ تا ۱۰ تن، گزینه‌ای اقتصادی و در عین حال کارآمد برای سازمان‌هایی هستند که بودجه خرید خودروهای سنگین آتشنشانی را ندارند. برخلاف خودروهای کوچک‌تر، این مدل‌ها قابلیت حمل تا ۴۰۰۰ لیتر آب را داشته و با موتورهایی تا ۱۵۰ اسب بخار قدرت، عملکرد مناسبی در عملیات‌های اطفاء حریق و امدادونجات ارائه می‌دهند. پمپ‌های نصب‌شده بر روی این خودروها توانایی پمپاژ تا ۲۰۰۰ لیتر آب در دقیقه را دارند و فضای نسبتاً گسترده‌تر کابین امکان حمل تجهیزات بیشتر امداد و نجات را فراهم می‌کند.
از جمله برندهای فعال در این رده میتوان به ایسوزو، هیوندایی، فوتون، کاپرا، شیلر، فوسو، کاویان و دایو اشاره کرد. این خودروها با ترکیب قیمت مناسب، قابلیت‌های عملیاتی قابل قبول و هزینه نگهداری پایین‌تر نسبت به مدل‌های سنگین، به‌ویژه برای استفاده در مناطق شهری و عملیات‌های متوسط اطفاء حریق گزینه مناسبی محسوب می‌شوند. طراحی آنها به گونه‌ای است که می‌توانند هم به صورت مستقل عمل کنند و هم به عنوان نیروی پشتیبان در کنار خودروهای بزرگ‌تر آتشنشانی به کار گرفته شوند
-
خودروی آتشنشانی نیمه سنگین (۱۰ تا ۱۲ تن):
استفاده از این خودروها به صورت محدود و خاص است. این مدل نسخه ارزان‌تر خودروهای سنگین محسوب میشود و قدرت مانور بالاتری دارد. به دلیل طول مناسب، امکان نصب مخزن آب تا ۷۰۰۰ لیتر روی آن وجود دارد. موتور این کامیون‌ها توان بیشتری نسبت به کامیون‌های سبک دارد و این ویژگی اجازه می‌دهد پمپ آبی با دبی ۳۰۰۰ لیتر بر دقیقه روی آن نصب شود.
در گذشته از برند‌هایی مانند دوو، ایسوزو و ایویکو به‌دلیل کیفیت بالایشان استفاده می‌شد، اما در حال حاضر به‌علت تحریم‌ها، برندهای چینی مانند کاویان، دایو و فاو مورد استفاده قرار می‌گیرند.
-
خودروی آتشنشانی سنگین (۱۸ تا ۴۰ تن):
این خودروها، در کنار خودروهای پیشرو، بیشترین کاربرد را در صنایع مختلف و مصارف شهری دارند. به دلیل توان بالای این کامیون‌ها، امکان نصب مخزن آب تا ۱۰,۰۰۰ لیتر و پمپ با دبی ۱۰,۰۰۰ لیتر بر دقیقه همراه با فشار قوی بر روی آنها وجود دارد. طول شاسی این کامیون‌ها معمولاً بیش از ۶ متر است و قابلیت نصب تجهیزات متنوعی مانند امداد و نجات ویژه را دارا می‌باشد.
از معایب این خودروها میتوان به سنگینی و فاصلهٔ محوری زیاد اشاره کرد که باعث کاهش مانورپذیری، به‌ویژه در هنگام دور زدن، میشود.
در حال حاضر، در کشور از برندهای مختلفی مانند دوو، کاویان، شاکمن (Shacman)، دایو، c&c ، بنز و ایسوزو استفاده میشود.
مشخصات ماشین آتشنشانی
در ادامه به بررسی مشخصات ماشین آتش نشانی خواهیم پرداخت
جدول تجهیزات پرکاربرد خودروهای آتشنشانی | جدول تجهیزات پرکاربرد خودروهای آتشنشانی | | |
| | | |
| | | اطفای حریق‌های معمولی و مواد قابل اشتعال |
| | | پاشش آب یا فوم با الگوهای مختلف |
| خاموش‌کننده‌های CO2 و پودری | | اطفای حریق‌های الکتریکی و شیمیایی |
| | | دسترسی به نقاط مرتفع برای عملیات نجات |
| | | فرود اضطراری و عملیات نجات |
| | | |
| | | تشخیص گازهای خطرناک در محیط |
| | | حفاظت تنفسی در محیط‌های آلوده |
| | | محافظت در برابر مواد شیمیایی خطرناک |
| | | محافظت در برابر حرارت بالا |
| | | |
| | | |
| | | آزادسازی مصدومان از خودروهای تصادفی |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | تأمین روشنایی در محل عملیات |
| | | کمک‌های اولیه و اکسیژن رسانی |
ماشین آتشنشانی ایرانی
برای ساخت و تجهیز خودرو آتش نشانی میتوان از شاسی ها و تجهیزات مختلف ایرانی و خارجی استفاده کرد. با این حال استفاده از شاسی های ساخت داخل در ساخت خودرو آتش نشانی مزایای متعددی نسبت به استفاده از شاسی های خارجی دارد. از جمله مزایای ماشین آتش نشانی ایرانی نسبت به نمونه های خارجی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- قیمت ارزان تر شاسی های ایرانی به نسبت شاسی خارجی
- قابلیت سفارش گذاری ماشین آتش نشانی ایرانی
- خدمات پس از فروش مناسب و در دسترس
- تامین قطعات و هزینه نگهداری به صرفه
- تنوع ساشی های قابل استفاده در تناژهای مختلف
در مجموع ماشین آتشنشانی ایرانی از جهات مختلف مناسب تر و به صرفه تر به نظر میرسد
قیمت خودرو آتشنشانی
قیمت خودرو آتش نشانی برآیند مولفه های مختلفی که بر قیمت تمام شده خودرو آتش نشانی تاثیرگذار است. از جمله موارد موثر در قیمت خودرو آتش نشانی به مواردی همچون:
- نوع و مشخصات شاسی خودرو: برند ساشی، سال ساخت، کشور سازنده، تناژ و…
- استراکچر و جنس استراکچر خودرو شامل جنس و حجم مخزن های به کار رفته و هزینه های مرتبط با ساخت استراکچر خودرو
- تجهیزات به کار رفته در خودرو آتش نشانی: بسته به نوع کاربری خودرو آتش نشانی و تناژ خودرو تجهیزات مختلفی روی خودرو آتش نشانی نصب یا به کاربرده میشود. بنابراین تجهیزات به کار گرفته شده و اینکه تجهیزات ایرانی باشد یا خارجی میتواند تاثیربسزایی در قیمت خودرو آتش نشانی داشته باشد.
خرید خودرو آتشنشانی
با توجه به ساخت سفارشی خودروهای آتش نشانی مطابق با خواست و نیاز مشتری، قبل از خرید خودرو آتش نشانی باید به موارد مختلفی توجه داشت که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعیین خودرو متناسب با نیازهای مورد نظر سازمان
- تعیین ظرفیت و جحم مخزن و نوع کاربری خوردو آتش نشانی
- تعیین تجهیزات مورد استفاده در خودرو آتش نشانی از قبیل انواع پمپ، شیلنگ آتش نشانی، مانیتور و…
- انطباق خودروهای ساخته شده با استانداردها و مقررات ملی و بین المللی (استاندارد NFPA 1901، استاندارد اروپایی EN 1846 و استانداردهای ملی ISIRI 7865 برای خودروهای سبک و نیمه‌سنگین و ISIRI 10234 برای پمپ‌های آتشنشانی)
- پشتیبانی و خدمات پس از فروش مناسب و حرفه ای خودروها
کلیه موارد فوق در شرکت بارانا تجهیز هوشمند پیش از سفارش خودرو توسط مشتری و با مشاوره کارشناسان خبره این بخش انجام و پس از تایید نهایی و اتمام مراحل سفارش اجرا میگردد.
CAFS
آمبولانس
پمپ آتش نشانی
تجهیزات جانبی
خودرو سبک آتش نشانی
خودروهای امداد و نجات
خودروهای پیشرو
خودروی آتش نشانی سنگین
سایر خودروها
